Asset Publisher
Grzyby
Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów, czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń, czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać - odpowiedzi na te i inne pytania.
Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów?
Podstawową zasadą jest zbieranie tylko i wyłącznie owocników grzybów, które dobrze znamy. Nie należy zbierać osobników zbyt młodych, bo to utrudnia określenie gatunku oraz zbyt starych, które z kolei mogą być toksyczne. Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy znaleziony grzyb jest przydatny do spożycia, to lepiej pozostawić go w lesie.
Aby nauczyć się prawidłowego zbierania grzybów i rozpoznawania gatunków warto uczestniczyć w organizowanych przez nadleśnictwa grzybobraniach. Informacje o nich znajdziecie na stronie www.lasy.gov.pl oraz stronach jednostek. Warto szukać porady w punktach skupu i u grzyboznawców - nadleśnictwa nie zajmują się ocenianiem grzybów. Bezpłatnych porad na temat zebranych w lesie grzybów udzielają wszystkie terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne, które znajdują się w każdym powiatowym mieście. Prowadzą one także rejestry grzyboznawców, którzy udzielają porad.
W przypadku wystąpienia po spożyciu grzybów nudności, bólów brzucha, biegunki, czy podwyższonej temperatury należy wywołać wymioty i jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Wezwany w porę może uratować życie. Nie należy lekceważyć takich objawów. Trzeba też pamiętać, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, później stan chorego gwałtownie się pogarsza.
Czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń?
Grzyby w polskich lasach można zbierać bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów i w zasadzie bez ograniczeń, ale są pewne wyjątki. Nie wolno ich zbierać w niektórych częściach lasu, gdzie jest stały zakaz wstępu: na uprawach do 4m wysokości, w drzewostanach nasiennych i powierzchniach doświadczalnych, w ostojach zwierzyny. Nie wolno ich także zbierać na obszarach chronionych: w rezerwatach i parkach narodowych. Rygorystycznie należy przestrzegać zakazu wstępu na tereny wojskowe.
Należy oszczędzać duże, stare owocniki grzybów, gdyż nie są atrakcyjne kulinarnie, a mają duże znaczenie dla rozwoju grzybów. Jeśli wiemy, że jakiś grzyb jest rzadki i ginący to także oszczędźmy go, nawet jeśli jest jadalny. Niezależnie od miejsca występowania część gatunków grzybów podlega całkowitej ochronie gatunkowej – poznaj dokładnie listę tych grzybów zanim wybierzesz się do lasu.
Czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać?
To pytanie jest zadawane od niepamiętnych czasów. Powstało zapewne tuż po słynnym dylemacie dotyczącym jaja i kury. Skoro jest tyle gatunków rozmaitych grzybów to spokojnie możemy stosować oba sposoby. Każdy jest dobry, ale stosowany z rozsądkiem. Większe owocniki grzybów lepiej jest wyciąć, ze względów praktycznych, bo zaoszczędzamy sobie pracy przy czyszczeniu grzybów. Naturalnie nie w połowie trzonu, jak to nieraz widać przy zbiorze podgrzybków w celach zarobkowych. Możemy delikatnie podważyć także owocnik grzyba koniuszkiem noża. Wycinamy jak najniżej, odgarniając dokładnie ściółkę i uważając, aby nie uszkodzić grzybni. Potem starannie przykrywamy to miejsce, aby grzybnia nie wysychała. Resztka trzonu grzyba szybko zgnije lub zjedzą ją ślimaki.
Grzyby blaszkowe, takie jak kurka, zielonka czy rydz lepiej jest wykręcać. Należy je wyjąć z podłoża tak, aby nie uszkodzić trzonu i także dokładnie zakryć grzybnię ściółką. Tak wyjęty owocnik łatwiej rozpoznać co do gatunku, a jest to bardzo istotne, aby wyeliminować pomylenie zielonki, gołąbka czy pieczarki z muchomorem zielonkawym. Rozpoznaje się go m.in. po pochwie u podstawy trzonu, stąd nie można takich grzybów wycinać. Pamiętajmy, że jeden średni owocnik to dawka śmiertelna dla człowieka.
Jak zbierać i przechowywać grzyby zanim trafią do kuchni?
Pierwsza zasadą jest zbieranie tylko znanych nam grzybów. Unikniemy wtedy zatrucia na pozór apetycznie wyglądającymi, ale groźnymi dla naszego zdrowia owocnikami. Zbieramy tylko owocniki zdrowe, nieuszkodzone i młode, ale nie zbyt młode, bo wtedy trudno rozpoznać gatunek grzyba. Pozostawiamy w nienaruszonym stanie grzyby niejadalne, nieznane nam oraz osobniki stare, które pozostawiamy jako „nasienniki". Najczęściej i tak są robaczywe. Czy wiecie dlaczego grzyby są robaczywe? Te „robaki", które dziurawią nasze grzyby, szczególnie z letnich zbiorów, to larwy (czerwie) muchówek. Właśnie w grzybach przechodzą część swojego rozwoju.
Warto także pamiętać, że owocniki grzybów to żyjące organizmy, które nawet po zerwaniu nadal rozwijają się i oddychają wydzielając dwutlenek węgla i wodę. Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe przechowywanie owoców grzybobrania. Najlepsze są szerokie, wiklinowe koszyki, a nie plastikowe wiadra, torby czy woreczki. Nawet najpiękniejsze owocniki szlachetnych gatunków grzybów mogą być przyczyną zatrucia, gdy przechowywane będą w foliowej torebce i ulegną zaparzeniu. Często wybieramy się na grzybobranie daleko od domu. W trakcie szybko postępujących procesów gnilnych wywołanych złym przechowywaniem grzybów wydzielają się toksyny, szkodliwe dla naszego zdrowia. Dlatego nawet powszechnie znane kurki czy podgrzybki mogą nam zaszkodzić, gdy je źle przechowamy.
Asset Publisher
Asset Publisher
Włocławska dolina wisły
Włocławska dolina wisły
Celem działania europejskiej sieci obszarów chronionych Natura 2000 jest powstrzymanie wymierania zagrożonych roślin i zwierząt oraz ochrona różnorodności biologicznej na terenie Europy. Do wdrożenia sieci zobowiązane są wszystkie kraje Wspólnoty.
Obszar Natura 2000
Kod obszaru:
PLH040039
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Obszar biogeograficzny:
kontynentalny
Powierzchnia:
436,83 ha
Status formalny:
Obszar zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej
Opis przyrodniczy:
Ostoja zlokalizowana jest w centralnej Polsce, na w Kotlinie Toruńskiej. Ostoja obejmuje około 30 km odcinek doliny Wisły między tamą we Włocławku, a miejscowością Nieszawa. Obszar obejmuje koryto rzeki Wisły oraz terasę zalewową wraz z otaczającym obszarem i z lokalnie występującymi stromymi stokami doliny. Typowe dla tego odcinka Wisły jest występowanie licznych łach piaszczystych i mulistych nanosów w korycie. Są one formowane wskutek procesu odkładania materiału erodowanego z dna rzeki poniżej tamy we Włocławku. W wyniku sezonowych zmian poziomu wody w rzece oraz w wyniku krótkoterminowych zmian poziomu wody wynikających z wymiany wody w elektrowni Włocławek, powstają lub zanikają odsłoniętych piaszczyste łachy. Na tym odcinku rzeki występują również starsze wyspy porośnięte przez zarośla wierzbowe lub wierzbowo-topolowe. Obecnie większość starych wysp jest połączona z brzegiem rzeki groblami. Funkcjonują one jako wyspy jedynie przy wysokich stanach wody. N terenie ostoi występują również liczne starorzecza. Okresowo zalewane tereny przybrzeżne porośnięte są mozaiką ziołorośli i muraw z grupami drzew i krzewów. Głównie są to młode wierzbowo-topolowe drzewostany oraz wierzbowe zarośla. W niższych położeniach w dolinie koło Włocławka znajdują się pozostałości wielogatunkowych łęgów cennych z europejskiego punktu widzenia. Na terasie powszechne są łąki i pastwiska. Rzadko natomiast spotykane są ciepłolubne murawy zwane murawami kserotermicznymi. O dużych wartościach przyrodniczych obszaru decyduje występowanie 11 rodzajów siedlisk, 58 gatunków zwierząt i 3 gatunki roślin cennych dla ochrony przyrody europejskiej. Największą powierzchnię spośród cennych siedlisk zajmują lasy łęgowe i nadrzeczne zarośla wierzbowe (13%) i zmiennowilgotne łąki (10%). W wodach Wisły żyje kilka rzadkich gatunków ryb m.in. kiełb białopłetwy, koza i minog rzeczny. Obszar jest ważnym miejscem z punktu widzenia ochrony ptaków. Stwierdzono tu 47 gatunków ptaków cennych dla ochrony przyrody w Europie m.in. bocian czarny, bielik, żuraw i derkacz. Obszar obejmuje część ekologicznego korytarze Wisły, który jest ważnym szlakiem migracji wielu gatunków roślin i zwierząt.
Dane zaktualizowano w 2011 r.
Opis turystyczny:
Większe miasta w okolicy ostoi to Ciechocinek i Włocławek. Do miejscowości tych można dojechać autobusami PKS lub pociągami. Jadąc do Ciechocinka trzeba wysiąść na stacji PKP w Aleksandrowie Kujawskim i przesiąść się na pociąg jadący do uzdrowiska Na nocleg można się zatrzymać w jednym z ośrodków wypoczynkowych, pensjonatów lub hoteli w Włocławku, Ciechocinku lub Toruniu. We Włocławku można przenocować również w schronisku młodzieżowym. W okolicy znajdują się gospodarstwa agroturystyczne m.in. w Kowalu, Gołaszewie, Wistce Szlacheckiej i Baruchowie. W Kłóbce koło Lubienia Kujawskiego warto odwiedzić Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny, w którym można zobaczyć jak wyglądała dawna, przeważnie drewniana zabudowa wsi, tradycyjne przedmioty i narzędzia związane z życiem i pracą mieszkańców tego regionu. Interesującym miejscem jest również stopień wodny na Wiśle we Włocławku, wybudowany w 1970 r. Na prawym brzegu rzeki stoi krzyż - pomnik poświęcony księdzu Jerzemu Popiełuszko. Warto również zobaczyć Ciechocinek. Znajdują się tu zabytkowe Tężnie, można pospacerować po Parku Zdrojowym, podziwiać piękne dywany kwiatowe (oraz inne kompozycje roślinne), odwiedzić zbudowaną pod koniec XIX wieku Pijalnię Wód Mineralnych. Z pobliskiej miejscowości Raciążek (2 km od Ciechocinka), z krawędzi Wysoczyzny Kujawskiej warto podziwiać piękny widok na pobliski Ciechocinek, Toruń i meandrującą w dali Wisłę. Znajdują się tu także godne uwagi ruiny zamku, dawniej rezydencji biskupów kujawskich oraz kościół z przełomu XVI/XVII wieku. Utworzony na Wiśle Zalew Włocławski jest jednym z największych sztucznych zbiorników w Polsce. Stanowi on dobre miejsce do uprawiania sportów wodnych. Można tu popływać na kajakach, rowerach wodnych, bądź na jachtach żaglowych. W okolicy wyznaczonych jest kilka szlaków pieszych i rowerowych m.in. z Włocławka do Płocka lub z Włocławka do Ciechocinka. Wielką atrakcją kulturalną przyciągającą turystów do Ciechocinka jest organizowany corocznie w lato Festiwal Piosenki i Kultury Romów. Poza tym w Ciechocinku można bliżej poznać kulturę tego regionu na Festiwalu Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej. We Włocławku w lutym można zobaczyć Korowód Grup Zapustnych ulicami Włocławka.
Zagrożenia:
Zagrożenia dotyczą możliwych zmian hydrologicznych warunków w dolinie: kontynuacja osuszania terasy, dalsze obwałowanie koryta rzeki. Oprócz tego: zmiany sposobu użytkowania rolniczego terenów w granicach obszaru prowadzące do eutrofizacji i przyspieszenia sukcesji, zalesianie fragmentów porośniętych cenną roślinnością, osuszanie i zasypywanie małych zbiorników i bagien, niewłaściwa gospodarka leśna, wzrost rekreacji, ekspansja gatunków roślin ocieniających kserotermy i zabudowa. Potencjalnym zagrożeniem jest też transport rzeczny w okresie lęgowym, powodujący konieczność podniesienia poziomu wody w Wiśle do stanu żeglowności, poprzez odpowiednie zrzuty masy wody ze Zbiornika Włocławskiego, uniemożliwiający wyprowadzenie lęgów ornitofauny gnieżdżącej się na piaszczystych łachach w korycie rzeki, jak np. rybitwa rzeczna. Nagłe zmiany reżimu hydrologicznego, zmieniające częstość, zakres i długość zalewów stanowią jedne z najważniejszych zagrożeń dla lęgowej awifauny preferującej tego typu siedliska. Jednocześnie okresowe zalewy wodami rzecznymi są niezbędne dla zachowania optymalnych warunków w ekosystemach umożliwiających rozwój rzadkich fitocenoz z zespołu łęgów wiązowo-jesionowych.
Uwaga: Dolina podlega działaniom z zakresu ochrony przeciwpowodziowej. Istniejące obiekty i urządzenia związane z ochroną przeciwpowodziową wymagają utrzymywania ich w należytym stanie technicznym. Prace z zakresu ochrony przeciwpowodziowej dotyczą różnych fragmentów doliny rzecznej. Przy ich wykonywaniu powinna zostać zachowana dbałość o utrzymanie dobrego stanu ekologicznego doliny i nie pogorszenie stanu zachowania siedlisk przyrodniczych i gatunków, których ochrona jest celem utworzenia obszaru Natura 2000.
Istniejące formy ochrony przyrody:
• Nizina Ciechocińska - rezerwat leśny
• Obszar Chronionego Krajobrazu Wydm Śródlądowych na płd. od Torunia - rezerwat leśny
• Kulin - rezerwat leśny
Ważne dla Europy typy siedlisk przyrodniczych
(z Zał. I Dyr. Siedliskowej), w tym siedliska priorytetowe(*):
• starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion
• murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-Festucion pallentis) *
• ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)
• niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)
• grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum)
• łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe) *
• łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum)
• ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti-petraeae) *
Ważne dla Europy gatunki zwierząt
(z Zał. II Dyr. Siedliskowej i z Zał. I Dyr. Ptasiej), w tym gatunki priorytetowe(*):
• bóbr europejski - ssak
• wydra - ssak
• kumak nizinny - płaz
• traszka grzebieniasta - płaz
• kiełb białopłetwy - ryba
• boleń - ryba
• koza - ryba
• nur czarnoszyi - ptak
• nur rdzawoszyi - ptak
• bąk - ptak
• czapla nadobna - ptak
• czapla biała - ptak
• bocian biały - ptak
• bocian czarny - ptak
• łabędź czarnodzioby (mały) - ptak
• łabędź krzykliwy - ptak
• bernikla białolica - ptak
• bielaczek - ptak
• trzmielojad - ptak
• kania czarna - ptak
• kania ruda - ptak
• bielik - ptak
• błotniak łąkowy - ptak
• błotniak stawowy - ptak
• błotniak zbożowy - ptak
• orlik krzykliwy - ptak
• rybołów - ptak
• drzemlik - ptak
• sokół wędrowny - ptak
• zielonka - ptak
• derkacz - ptak
• żuraw - ptak
• szablodziób - ptak
• siewka złota - ptak
• batalion - ptak
• szlamnik - ptak
• mewa mała - ptak
• mewa czarnogłowa - ptak
• rybitwa czubata - ptak
• rybitwa wielkodzioba - ptak
• rybitwa zwyczajna (rzeczna) - ptak
• rybitwa białoczelna - ptak
• rybitwa białowąsa - ptak
• rybitwa czarna - ptak
• zimorodek - ptak
• kraska - ptak
• dzięcioł czarny - ptak
• dzięcioł średni - ptak
• lerka - ptak
• świergotek polny - ptak
• jarzębatka - ptak
• gąsiorek - ptak
• ortolan - ptak
• kormoran mały - ptak
• krogulec krótkonogi - ptak
• różanka - ryba
Ważne dla Europy gatunki roślin
(z Zał. II Dyr. siedliskawej), w tym gatunki priorytetowe(*):
• leniec bezpodkwiatowy
• sasanka otwarta
• starodub łąkowy
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze:
- Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Bydgoszczy, tel.: (52) 518-18-01, fax.: (52) 518-18-02, sekretariat@rdos-bydgoszcz.pl, http://bydgoszcz.rdos.gov.pl
Informacja turystyczna:
- Biuro Kujawsko-Pomorskiej Organizacji Turystycznej, tel./fax.: (52) 376 70 19, biuro@k-pot.pl
- Biuro Promocji Miasta i Integracji Europejskiej we Włocławku
- oddział PTTK w Ciechocinku.
Jednostki administracyjne:
• Nieszawa (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Waganiec (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Lubanie (włocławski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Włocławek (włocławski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Fabianki (włocławski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Bobrowniki (lipnowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Czernikowo (toruński, woj. kujawsko-pomorskie)
Źródła danych:
• SDF pobrany ze strony internetowej Klubu Przyrodników - SDF pobrany ze strony internetowej Klubu Przyrodników