Wydawca treści
Polskie lasy
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
Lasy – kluczowy sojusznik w walce ze zmianami klimatu
Lasy – kluczowy sojusznik w walce ze zmianami klimatu
Ukazał się raport „Statystyki zmian klimatu. Polska na tle Europy” Głównego Urzędu Statystycznego. Przedstawia aktualne dane dotyczące zmian klimatu w Polsce i Europie. Wskazuje na przyczyny, skutki oraz sposoby łagodzenia tych zmian. Dla Lasów Państwowych kluczowe jest podkreślenie roli lasów w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych oraz ich znaczenia w strategiach adaptacyjnych.
Od lat 70. XX wieku globalna temperatura rośnie w tempie około 0,2°C na dekadę. Europa ociepla się szybciej niż inne regiony świata – średnia temperatura na europejskich obszarach lądowych w ostatniej dekadzie była wyższa o ponad 2°C względem epoki przedprzemysłowej. W Polsce obserwujemy coraz częstsze fale upałów, susze oraz intensywne opady, które prowadzą do podtopień.
Podczas gdy w Europie powierzchnia leśna rośnie, globalnie obserwujemy odwrotny trend. Wylesianie w Amazonii, Azji Południowo-Wschodniej i Afryce Subsaharyjskiej prowadzi do dramatycznych strat w zakresie pochłaniania dwutlenku węgla. W skali światowej lasy zajmują 4,1 mld hektarów, jednak ich powierzchnia zmniejsza się głównie w wyniku przekształcania na grunty rolne i pastwiska.
W 2022 roku emisja gazów cieplarnianych w Polsce pochodziła głównie ze spalania paliw (78,1%), procesów przemysłowych (6,2%) oraz rolnictwa (8,8%). Sektor odpadów i emisji lotnych z paliw odpowiadał odpowiednio za 1,0% i 5,8% całkowitej emisji.
Dane wskazują, że w stosunku do roku bazowego 1988 Polska znacząco ograniczyła emisję gazów cieplarnianych, m.in. poprzez poprawę efektywności energetycznej i rozwój odnawialnych źródeł energii.
Lasy Państwowe pełnią strategiczną rolę w ograniczaniu skutków zmian klimatycznych, pochłaniając znaczne ilości CO₂ i przyczyniając się do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Lasy są kluczowym elementem w walce z kryzysem klimatycznym. W Unii Europejskiej zajmują około 160 mln hektarów, co czyni je największym ekosystemem lądowym. W Polsce powierzchnia lasów wynosi ponad 9,2 mln ha, co stanowi około 30% terytorium kraju. Sektor leśny, w ramach unijnej kategorii LULUCF, znacząco przyczynia się do bilansu emisji gazów cieplarnianych, redukując emisję dwutlenku węgla oraz wspierając neutralność klimatyczną.
Lasy jako naturalny pochłaniacz CO₂
Zgodnie z danymi zawartymi w raporcie Głównego Urzędu Statystycznego, sektor leśny odgrywa kluczową rolę w pochłanianiu emisji dwutlenku węgla. Gleby leśne magazynują większą ilość węgla niż biomasa nadziemna, co stanowi istotny element strategii łagodzenia zmian klimatu. W Unii Europejskiej lasy usuwają rocznie około 236 mln ton CO2 netto, co odpowiada 7% rocznych emisji gazów cieplarnianych w UE.
Zrównoważona gospodarka leśna jako element adaptacji
Lasy Państwowe wdrażają liczne działania adaptacyjne, aby zwiększyć odporność lasów na skutki zmian klimatycznych. Wśród kluczowych strategii wymienić można:
- dobór odpornych gatunków drzew,
- zwiększenie retencji wody,
- monitorowanie zdrowotności drzewostanów,
- zarządzanie lasami w sposób zrównoważony, zapewniający jednocześnie produkcję drewna i ochronę klimatu.
Neutralność klimatyczna dzięki lasom
Lasy Państwowe odgrywają kluczową rolę w strategii neutralności klimatycznej Polski. Ich zdolność do magazynowania węgla oraz przemyślana gospodarka leśna przyczyniają się do stabilizacji klimatu i ograniczania negatywnych skutków emisji gazów cieplarnianych.
Dzięki odpowiednim działaniom adaptacyjnym i zrównoważonej gospodarce leśnej, polskie lasy pozostają jednym z najważniejszych sojuszników w walce ze zmianami klimatu.
Z raportem GUS „Statystyki zmian klimatu. Polska na tle Europy” można zapoznać się pobierając go poniżej.
