Wydawca treści
Polskie lasy
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
Jak zwiększyć pochłanianie CO2 przez lasy?
Jak zwiększyć pochłanianie CO2 przez lasy?
Instytut Badawczy Leśnictwa, na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, opracował ranking działań dodatkowych, których celem jest zwiększenie ilości dwutlenku węgla pochłanianego przez ekosystemy leśne. W naszych uwarunkowaniach przyrodniczych można podejmować różne działania w zależności cech oraz stanu ekosystemu leśnego.
Drzewa, w procesie fotosyntezy, pobierają dwutlenek węgla („gaz życia”) i przekształcają go w węgiel organiczny – magazynując w drewnie, ściółce czy wzbogacając glebę. W ten sposób ekosystemy leśne przyczyniają się do redukcji stężenia CO2 w atmosferze.
Zdolności lasów do pochłaniania dwutlenku węgla i łagodzenia zmian klimatycznych zależą od wielu czynników, np. wieku, składu gatunkowego czy stanu zdrowotnego drzewostanów. Czynniki zewnętrze (biotyczne i abiotyczne) lub nasze działania mogą wpływać na zmniejszenie lub zwiększenie tych możliwości.
Jednym z elementów prowadzonego przez LP projektu pn. „Lasy Węglowe” jest analiza możliwości certyfikacji dodatkowych ilości dwutlenku węgla, zmagazynowanych przy pomocy precyzyjnie dobranych technik zagospodarowania lasu (np. podsadzenia, wprowadzanie dodatkowych sadzonek czy zalesienia).
W ramach realizowanych na zlecenie DGLP prac badawczych i analiz powstał m.in. ranking działań dodatkowych w leśnictwie wskazujący, które z nich mają największy wpływ na sekwestrację CO2 w ekosystemach leśnych.
Dzięki monitoringowi powierzchni objętych działaniami dodatkowymi oraz powierzchni referencyjnych (gdzie prowadzono standardową gospodarkę leśną) możliwe było określenie szacowanego efektu dodatkowego, czyli ilości dodatkowo związanego węgla w perspektywie np. 30 lat jako efektu zmiany sposobu zagospodarowania lasu.
Prowadzone analizy wskazują, że największy potencjał zwiększania akumulacji węgla mają działania takie jak: podsadzenia, stosowanie dodatkowego wprowadzania sadzonek lub metody Sobańskiego, ochrona gleby podczas prac gospodarczych oraz odnowienie z samosiewu. Wysokie wartości wykazują odnowienia na terenach otwartych (obszary leśne – np. płazowizny, halizny) i zalesianie (obszary nieleśne), co potwierdza potencjał lasu w wiązaniu węgla i wprowadzanie go na terenach, na których go do tej pory nie było.
Ilość zgromadzonego w ekosystemie węgla będzie zależała od wielu czynników, zarówno biotycznych jak i abiotycznych, a także dotychczas prowadzonej gospodarki leśnej. Duże znaczenie w możliwościach doboru optymalnych działań dodatkowych będą mieć m.in. typ siedliska i bonitacji (czyli produktywności siedliska), a co się z tym wiąże, także dostępność wody.
Więcej o projektach LP związanych z ochroną klimatu dowiecie się na stronie: http://www.lasydlaklimatu.lasy.gov.pl
