Wydawca treści
Lasy Nadleśnictwa Włocławek
Malowniczo położone lasy w części Kotliny Płockiej stanowią przyrodniczą wizytówkę środkowej Polski. Gospodaruje na tym terenie Nadleśnictwo Włocławek, którego powierzchnia leśna wynosi 23 376 ha.
Obszar Nadleśnictwa Włocławek charakteryzuje się wysoką lesistością dochodzącą do 38%. Dominującym typem siedliskowym lasu na jego terenie są siedliska borowe (78%), przede wszystkim bór świeży i bór mieszany świeży.
Dominującym gatunkiem jest sosna pospolita występująca na 86 % powierzchni leśnej nadleśnictwa. Pozostałe gatunki drzewostanu to, m.in.: dąb szypułkowy i bezszypułkowy, brzoza brodawkowata, olsza czarna a także modrzew europejski, świerk pospolity, buk, jesion, grab, olsza szara, osika i lipa. Średni wiek drzewostanu wynosi 62 lata.
Położenie pod względem administracyjnym
Według podziału administracyjnego lasy nadleśnictwa znajdują się w całości na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, w powiatach: Włocławek, miasto Włocławek, Radziejów, Lipno i Aleksandrów Kujawski.
Położenie pod względem przyrodniczo-leśnym
Według obowiązującej regionalizacji przyrodniczo leśnej Nadleśnictwo Włocławek położone jest w Krainie III -Wielkopolsko-Pomorskiej.
Przeważająca cześć lasów nadleśnictwa położona jest w Mezoregionie Kotliny Toruńsko-Płockiej, kompleksy leśne leśnictwa Osięciny w obrębie Włocławek oraz uroczyska Grodno, Kurowo, Boża Wola, Więsławice, Kanibród w obrębie Czarne w Mezoregionie Pojezierza Wielkopolskiego, a tylko niewielka część leśnictwa Szpetal w obrębie Włocławek w Mezoregionie Wysoczyzny Dobrzyńsko- Chełmińskiej.
Położenie pod względem geobotanicznym
Według podziału Polski na krainy geobotaniczne obszar nadleśnictwa położony jest w Dziale Bałtyckim, Poddziale - Wielkich Dolin, Krainie Wielkopolsko -Kujawskiej, Okręgu Kujawskim.
Położenie geograficzne
Przeważająca część obszarów leśnych (kompleksy główne obrębów łączą się) położona jest w Mezoregionie Kotliny Płockiej; część leśnictwa Osięciny oraz leśnictwo Kurowo w Mezoregionie Pojezierza Kujawskiego, a część leśnictwa Szpetal w Mezoregionie Pojezierza Dobrzyńskiego; tylko niewielkie fragmenty w obrębie Włocławek położone są w Mezoregionie Równiny Inowrocławskiej i Mezoregionie Kotliny Toruńskiej.
Rzeźba terenu
Rzeźba terenu wg poszczególnych mezoregionów fizyczno-geograficznych przedstawia się następująco:
-
Na Pojezierzu Dobrzyńskim, na którego obszarze znajduje się niewielka część obrębu Włocławek dominują niewielkie pagórki porozdzielane rynnowatymi obniżeniami lub obniżeniami wytopiskowym.
-
Kotlina Płocka to rozszerzenie pradoliny Wisły z formami rzeźby terenu związanymi z działalnością wód rzecznych i kształtującymi się w późnym plejstocenie formami eolicznymi( podstawowe formy rzeźby terenu to sfalowane równiny tarasów rzecznych miejscami zwydmione). Największe skupienie wydm parabolicznych występuje w obrębie Jedwabna na wschód od Jeziora Wikaryjskiego do wysokości Jeziora Rakutowskiego. Wysokość poszczególnych wydm wynosi przeciętnie 10-20 m, niejednokrotnie do 30 m. Wydmy paraboliczne łącząc się tworzą niejednokrotnie wał długości do kilku kilometrów. Rzeźbę terenu urozmaicają tu liczne rynny jeziorne.
-
Pojezierze Kujawskie stanowi wysoczyznę morenową, której wysokość waha się od 100 do 129 m mającą charakter równin morenowych płaskich, miejscami sfalowaną (w leśnictwie Szpetal w obrębie Włocławek i w leśnictwie Kurowo w obrębie Czarne).
Warunki glebowe
Podstawowymi utworami geologiczno-glebowymi są piaski i żwiry akumulacji rzecznej z fragmentami piasków eolicznych występujące głównie w pradolinie Wisły oraz piaski lodowcowe i gliny zwałowe występujące na wysoczyznach morenowych.
W kompleksach leśnych nadleśnictwa dominuje zdecydowanie typ gleb rdzawych wytworzone z piasków rzecznych. Z wydmami związane są gleby bielicowe. Wśród obszarów piaszczystych występują też gleby bagienne i pobagienne. Na wysoczyznach morenowych zdecydowanie dominują typy gleb brunatnych i gleb płowych.
Klimat
Charakterystyka klimatu Subregionu Kujawskiego według Narodowego Atlasu Polski (Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław. Warszawa. Kraków. Gdańsk.1973-1978) oraz Atlasu środowiska geograficznego Polski (Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania. Warszawa 1994 ) przedstawia się następująco:
przeciętna ilość opadów rocznie - 508 mm
średnia roczna temperatura powietrza - +8,4 0C
średnia temperatura stycznia - -0,7 0C
średnia temperatura lipca - +18,9 0C
średnia ilość dni w roku z pokrywą śnieżną - ca 70
udział wiatrów silnych i bardzo silnych - 1- 2 %
średnie daty ostatnich przymrozków wiosennych - 26 kwietnia - 5 maj
średnie daty przymrozków jesiennych - 6 wrzesień - 15 październik
Charakterystyczną cechą klimatu omawianego obszaru są najniższe opady atmosferyczne w Polsce, nie przekraczające często 500 mm rocznie. Ta cecha klimatu ma niewątpliwie negatywny wpływ na efekty prac odnowieniowych. Obszar działania nadleśnictwa leży poza zasięgiem występowania buka i świerka wymagających dużej wilgotności gleby i powietrza.
Wody
Zdecydowanie przeważająca część zasięgu działania nadleśnictwa położona jest w dorzeczu Wisły, która poniżej stopnia wodnego ma charakter nie uregulowany;natomiast sam zbiornik włocławski ma charakter zbiornika przepływowego.
Największym lewobrzeżnym dopływem Wisły jest Zgłowiączka odwadniająca Wysoczyznę Kujawską (jej prawobrzeżnymi dopływami są: Chodeczka inaczej Lubieniec,Lubieńka i Bachorza), następnie Struga Ośla, Zuzanka, która z innym prawobrzeżnym dopływem Wisły - Rudą włączone zostały w system Kanału Głównego uchodzącego do zalewu poniżej zapory.
Dorzecze rzeki Odry (w zlewni rzeki Noteć) to tylko niewielki zachodni fragment zasięgu działania nadleśnictwa (część kompleksów leśnych leśnictwa Osięciny w obrębie Włocławek) poprzez Kanał Bachorze i Kanał Pieranie łączy Noteć ze Zgłowiączką. Należy podkreślić, że dział wodny między Wisłą i Odrą nie jest dokładnie określony.
Ważną rolę szczególnie w obrębach Czarne i Jedwabna spełniają jeziora rozmieszczone przede wszystkim w dwóch równoleżnikowych rynnach odpływowych: pierwsza zjeziorami Rybnica, Radyszyńskie, Telążna, Chrapka, Mielec, Jazy i Wierzchoń oraz druga z jeziorami: Wikaryjskim,Wójtowskimi, Lubiechowskim, Krzewent. Goreńskim i Skrzyneckim. Jezioro Grodno wypełnia dno wytopiska polodowcowego.
Jedynym zbiornikiem wodnym na terenie obrębu Włocławek jest jezioro Łuba.
Wszystkie jeziora podwyższają walory krajobrazowe obszarów leśnych nadleśnictwa.
Na omawianym obszarze znajduje się jeden z zasobniejszych Głównych Zbiorników Wód Podziemnych - Pradolina Wisły (nr 220) zaliczony do obszarów najwyższej ochrony.
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Gostynińsko-Włocławskie"
Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Gostynińsko-Włocławskie"
Leśne kompleksy promocyjne zostały utworzone na zasadzie pogodzenia funkcji gospodarczych, w tym głównie produkcji drewna, z funkcjami aktywnej ochrony ekosystemów. Ważnym zadaniem Leśnych kompleksów promocyjnych jest rola edukacyjna, przybliżająca społeczeństwu wielofunkcyjną oraz zrównoważoną gospodarkę leśną.
Leśne kompleksy promocyjne zostały utworzone na zasadzie pogodzenia funkcji gospodarczych, w tym głównie produkcji drewna, z funkcjami aktywnej ochrony ekosystemów. Ważnym zadaniem Leśnych kompleksów promocyjnych jest rola edukacyjna, przybliżająca społeczeństwu wielofunkcyjną oraz zrównoważoną gospodarkę leśną. Ponadto obszary wchodzące w skład takich kompleksów stają się miejscami badań oraz rozwoju proekologicznej gospodarki leśnej.
Główne cele działania Leśnych kompleksów promocyjnych zawarte są w zarządzeniu nr 30 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 19.12.1994r. :
- wszechstronne rozpoznanie stanu biocenozy leśnej na ich obszarze i warunków jej bytowania oraz trendów zachodzących w nich zmian;
- trwałe zachowanie lub odtwarzanie naturalnych walorów lasu metodami racjonalnej gospodarki leśnej prowadzonej na podstawach ekologicznych;
- integrowanie celów trwałej gospodarki leśnej i aktywnej ochrony przyrody;
- promowanie wielofunkcyjnej i zrównoważonej gospodarki leśnej przy wykorzystaniu wsparcia finansowego ze środków krajowych i zagranicznych;
- prowadzenie prac badawczych i doświadczalnictwa leśnego w celu wyciągnięcia wniosków dotyczących możliwości i warunków upowszechniania zasad ekorozwoju na całym obszarze działania Lasów Państwowych;
- prowadzenie szkoleń Służby Leśnej i edukacji ekologicznej społeczeństwa.
Istotnym aspektem działania leśnych kompleksów promocyjnych jest społeczna rola ich zarządzania, która odbywa się poprzez opracowanie programu ochronno-gospodarczego, który wypracowywany jest przez radę naukowo-społeczną.
W skład rad wchodzą środowiska leśników, naukowców oraz lokalnych społeczności, tak aby jak najszerzej zadbać o wszystkie interesy zainteresowanych stron.
Leśne kompleksy promocyjne powoływane są poprzez zarządzenie Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych i w jego skład wchodzą poszczególne nadleśnictwa, lecz również lasy prywatnych właścicieli.
Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Gostynińsko – Włocławskie" ustanowiono z dniem 01.01.1995 r., jako trzeci z kolei. Kompleks ten powołano Zarządzeniem Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych nr 30 z dnia 19 grudnia 1994 r. i składa się on z trzech nadleśnictw: Gostynin i Łąck z RDLP w Łodzi oraz Włocławek z RDLP w Toruniu o łącznej powierzchni 52 563 ha.
Położenie i środowisko geograficzne
Główny, zwarty obszar leśnego kompleksu promocyjnego ciągnie się wzdłuż Wisły, prawie od miejscowości Lubanie po Gąbin. Obejmuje od południa Włocławek i dalej w kierunku wschodnim jego granica południowa biegnie mniej więcej na linii Kowal-Gostynin-Łąck. Prawie w całości leży on na terenie pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Drugi duży kompleks leśny znajduje się na południe od Gostnina i Łącka, obejmując od północy Gąbin. Oba duże kompleksy połączone są przesmykami lasów w okolicy Gostynina i Łącka. Inne kompleksy po lewej stronie Wisły mają na ogół charakter mniejszych lub większych uroczysk śródpolnych. Niewielka część lasów Nadleśnictwa Włocławek znajduje się po prawej stronie Wisły, obejmując strefę na krawędzi doliny Wisły i Wysoczyzny Dobrzyńskiej.
Licząc w linii prostej wzdłuż Wisły, lasy LKP rozciągają się na długości ponad 80 km i szerokości dochodzącej w okolicach Gostynina do prawie 30 km. Już sama rozległość tego terenu determinuje jego ogromne zróżnicowanie przyrodnicze gospodarcze i społeczne. Pod względem administracji państwowej i samorządowej LKP leży w granicach dwóch województw: mazowieckiego i kujawsko-pomorskiego. Największą powierzchnię zajmuje Nadleśnictwo Włocławek (24 037 ha), następnie Gostynin (16 127 ha), a najmniej Łąck (12 399 ha).
Obszar LKP „Lasy Gostynińsko-Włocławskie" jest silnie zróżnicowany pod względem ukształtowania trenu i budowy geologicznej. Jego wschodnia część jest raczej płaska. Obszar pomiędzy Płockiem a Włocławkiem zajmuje kotlina obejmująca rozległy piaszczysty taras nadzalewowy z licznymi formami polodowcowymi oraz taras zalewowy, przekształcony w latach sześćdziesiątych XX wieku w zbiornik zaporowy (Zbiornik Włocławski). Charakterystyczną cechą tej części LKP są wydmy, wały wydmowe oraz głębokie rynny jeziorne.
Na terenie LKP występuje ponad 50 jezior o powierzchni powyżej 1 ha które spełniają bardzo ważną rolę. Nadają im wysokich walorów krajobrazowych, łagodzą klimat, a w miejscach gdzie występują zdecydowanie polepszają warunki życiowe roślin i umożliwiają rozwój zbiorowisk siedlisk żyźniejszych takich jak np. lasy grądowe nad Jeziorem Wójtowskim.
Obszar LKP jest terenem, gdzie w przeważającej części występuje deficyt wód gruntowych. Tylko na niewielkim areale w dolinach rzecznych, wokół jezior, lokalnych zagłębieniach i niedużych powierzchniach, gdzie podłoże zbudowane jest z warstw nieprzepuszczalnych (np. glin), występują dogodne warunki hydrologiczne. Na pozostałym terenie deficyt wody spowodowany jest głównie niskimi opadami oraz dużą przepuszczalnością piasków polodowcowych i eolicznych. Należy także wspomnieć że w lasach LKP znajduje się jeden z najbardziej zasobnych w regionie zbiorników wód podziemnych. Jest to zbiornik Pradoliny Wisły (Włocławek-Płock). Należy on do obszarów najwyższej ochrony (ONO).
Stan gleb i siedlisk
Na większości obszarów LKP dominują wodnolodowcowe i eoliczne piaski luźne lub słabo gliniaste, z których ukształtowały się gleby bielico-ziemne, a w lokalnych obniżeniach terenu i płaskich nieckach deflacyjnych gleby glejo-bielico-ziemne, bagienne i podbagienne. Na piaskach tarasowych i sandrowych wykształciły się gleby brunatno-rdzawe, rdzawe właściwe i bielicowo-rdzawe. Cechuje je najniższa zasobność w składniki odżywcze, stąd wchodzą przeważnie w skład dość ubogich siedlisk borowych. Do przeważającego typu gleb na terenie LKP należą gleby rdzawe.
W lasach LKP „Lasy Gostynińsko-Włocławskie wyróżniono 14 typów siedliskowych lasu. Zdecydowanie przeważają tutaj siedliska boru mieszanego świeżego BMśw (37,17 %) i boru świeżego Bśw (32,69 %). Siedliska o średniej żyzności, czyli lasy mieszane, zajmują ok. 18 % powierzchni całego LKP. Przeważa wśród nich las mieszany świeży LMśw 15,98 %. Prawie 6,5 % powierzchni zajmują siedliska lasowe: las świeży Lśw 5 % i las wilgotny Lw 1,54 %. Łącznie siedliska wilgotne zajmują 4,94% wszystkich siedlisk, a bagienne 4,18% w tym olsy Ol 2,14 % i olsy jesionowe OlJ 1,79 %.
Zasoby leśne
Pod względem składu gatunkowego na terenie LKP „Lasy Gostynińsko-Włocławskie" największą powierzchnie zajmują drzewostany jednogatunkowe, przy czym największy ich udział cechuje Nadleśnictwo Włocławek (76,6 %). Nieco mniej drzewostanów jednogatunkowych występuje w Nadleśnictwie Gostynin (około 68,2 %), a najmniej w Nadleśnictwie Łąck (ponad 53 %). Ogromną przewagę mają drzewostany jednopiętrowe zajmując ponad 95 % powierzchni leśnych. Główna przyczyną braku zróżnicowania piętrowego drzewostanów jest przewaga ubogich siedlisk borowych i w zasadzie brak dla nich alternatywnych gatunków dla sosny. Należy jednak podkreślić, że zapoczątkowane zostały już próby zwiększania zróżnicowania piętrowego w borach, poprzez wykorzystywanie nalotu i podrostu sosny oraz domieszki brzozy, a w borach mieszanych także dębu.
Największą powierzchnię w lasach LKP zajmują drzewostany w wieku od 40 do 60 i 60 do 80 lat. Około 15 % zajmują drzewostany w wieku 20 do 40 lat i od 80 do 100 lat. Starodrzewia, za które można uznać lasy w wieku od 100 do 120 lat, 120-140 lat i starsze, łącznie z drzewostanami przebudowanymi występują w całym LKP na powierzchni 8 %. Jest to wskaźnik zbliżony do krajowego. Uprawy młodniki występują na ponad 5 % powierzchni leśnej LKP.
Starodrzew olszy czarnej