Wydawca treści
Lasy Nadleśnictwa Włocławek
Malowniczo położone lasy w części Kotliny Płockiej stanowią przyrodniczą wizytówkę środkowej Polski. Gospodaruje na tym terenie Nadleśnictwo Włocławek, którego powierzchnia leśna wynosi 23 376 ha.
Obszar Nadleśnictwa Włocławek charakteryzuje się wysoką lesistością dochodzącą do 38%. Dominującym typem siedliskowym lasu na jego terenie są siedliska borowe (78%), przede wszystkim bór świeży i bór mieszany świeży.
Dominującym gatunkiem jest sosna pospolita występująca na 86 % powierzchni leśnej nadleśnictwa. Pozostałe gatunki drzewostanu to, m.in.: dąb szypułkowy i bezszypułkowy, brzoza brodawkowata, olsza czarna a także modrzew europejski, świerk pospolity, buk, jesion, grab, olsza szara, osika i lipa. Średni wiek drzewostanu wynosi 62 lata.
Położenie pod względem administracyjnym
Według podziału administracyjnego lasy nadleśnictwa znajdują się w całości na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, w powiatach: Włocławek, miasto Włocławek, Radziejów, Lipno i Aleksandrów Kujawski.
Położenie pod względem przyrodniczo-leśnym
Według obowiązującej regionalizacji przyrodniczo leśnej Nadleśnictwo Włocławek położone jest w Krainie III -Wielkopolsko-Pomorskiej.
Przeważająca cześć lasów nadleśnictwa położona jest w Mezoregionie Kotliny Toruńsko-Płockiej, kompleksy leśne leśnictwa Osięciny w obrębie Włocławek oraz uroczyska Grodno, Kurowo, Boża Wola, Więsławice, Kanibród w obrębie Czarne w Mezoregionie Pojezierza Wielkopolskiego, a tylko niewielka część leśnictwa Szpetal w obrębie Włocławek w Mezoregionie Wysoczyzny Dobrzyńsko- Chełmińskiej.
Położenie pod względem geobotanicznym
Według podziału Polski na krainy geobotaniczne obszar nadleśnictwa położony jest w Dziale Bałtyckim, Poddziale - Wielkich Dolin, Krainie Wielkopolsko -Kujawskiej, Okręgu Kujawskim.
Położenie geograficzne
Przeważająca część obszarów leśnych (kompleksy główne obrębów łączą się) położona jest w Mezoregionie Kotliny Płockiej; część leśnictwa Osięciny oraz leśnictwo Kurowo w Mezoregionie Pojezierza Kujawskiego, a część leśnictwa Szpetal w Mezoregionie Pojezierza Dobrzyńskiego; tylko niewielkie fragmenty w obrębie Włocławek położone są w Mezoregionie Równiny Inowrocławskiej i Mezoregionie Kotliny Toruńskiej.
Rzeźba terenu
Rzeźba terenu wg poszczególnych mezoregionów fizyczno-geograficznych przedstawia się następująco:
-
Na Pojezierzu Dobrzyńskim, na którego obszarze znajduje się niewielka część obrębu Włocławek dominują niewielkie pagórki porozdzielane rynnowatymi obniżeniami lub obniżeniami wytopiskowym.
-
Kotlina Płocka to rozszerzenie pradoliny Wisły z formami rzeźby terenu związanymi z działalnością wód rzecznych i kształtującymi się w późnym plejstocenie formami eolicznymi( podstawowe formy rzeźby terenu to sfalowane równiny tarasów rzecznych miejscami zwydmione). Największe skupienie wydm parabolicznych występuje w obrębie Jedwabna na wschód od Jeziora Wikaryjskiego do wysokości Jeziora Rakutowskiego. Wysokość poszczególnych wydm wynosi przeciętnie 10-20 m, niejednokrotnie do 30 m. Wydmy paraboliczne łącząc się tworzą niejednokrotnie wał długości do kilku kilometrów. Rzeźbę terenu urozmaicają tu liczne rynny jeziorne.
-
Pojezierze Kujawskie stanowi wysoczyznę morenową, której wysokość waha się od 100 do 129 m mającą charakter równin morenowych płaskich, miejscami sfalowaną (w leśnictwie Szpetal w obrębie Włocławek i w leśnictwie Kurowo w obrębie Czarne).
Warunki glebowe
Podstawowymi utworami geologiczno-glebowymi są piaski i żwiry akumulacji rzecznej z fragmentami piasków eolicznych występujące głównie w pradolinie Wisły oraz piaski lodowcowe i gliny zwałowe występujące na wysoczyznach morenowych.
W kompleksach leśnych nadleśnictwa dominuje zdecydowanie typ gleb rdzawych wytworzone z piasków rzecznych. Z wydmami związane są gleby bielicowe. Wśród obszarów piaszczystych występują też gleby bagienne i pobagienne. Na wysoczyznach morenowych zdecydowanie dominują typy gleb brunatnych i gleb płowych.
Klimat
Charakterystyka klimatu Subregionu Kujawskiego według Narodowego Atlasu Polski (Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław. Warszawa. Kraków. Gdańsk.1973-1978) oraz Atlasu środowiska geograficznego Polski (Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania. Warszawa 1994 ) przedstawia się następująco:
przeciętna ilość opadów rocznie - 508 mm
średnia roczna temperatura powietrza - +8,4 0C
średnia temperatura stycznia - -0,7 0C
średnia temperatura lipca - +18,9 0C
średnia ilość dni w roku z pokrywą śnieżną - ca 70
udział wiatrów silnych i bardzo silnych - 1- 2 %
średnie daty ostatnich przymrozków wiosennych - 26 kwietnia - 5 maj
średnie daty przymrozków jesiennych - 6 wrzesień - 15 październik
Charakterystyczną cechą klimatu omawianego obszaru są najniższe opady atmosferyczne w Polsce, nie przekraczające często 500 mm rocznie. Ta cecha klimatu ma niewątpliwie negatywny wpływ na efekty prac odnowieniowych. Obszar działania nadleśnictwa leży poza zasięgiem występowania buka i świerka wymagających dużej wilgotności gleby i powietrza.
Wody
Zdecydowanie przeważająca część zasięgu działania nadleśnictwa położona jest w dorzeczu Wisły, która poniżej stopnia wodnego ma charakter nie uregulowany;natomiast sam zbiornik włocławski ma charakter zbiornika przepływowego.
Największym lewobrzeżnym dopływem Wisły jest Zgłowiączka odwadniająca Wysoczyznę Kujawską (jej prawobrzeżnymi dopływami są: Chodeczka inaczej Lubieniec,Lubieńka i Bachorza), następnie Struga Ośla, Zuzanka, która z innym prawobrzeżnym dopływem Wisły - Rudą włączone zostały w system Kanału Głównego uchodzącego do zalewu poniżej zapory.
Dorzecze rzeki Odry (w zlewni rzeki Noteć) to tylko niewielki zachodni fragment zasięgu działania nadleśnictwa (część kompleksów leśnych leśnictwa Osięciny w obrębie Włocławek) poprzez Kanał Bachorze i Kanał Pieranie łączy Noteć ze Zgłowiączką. Należy podkreślić, że dział wodny między Wisłą i Odrą nie jest dokładnie określony.
Ważną rolę szczególnie w obrębach Czarne i Jedwabna spełniają jeziora rozmieszczone przede wszystkim w dwóch równoleżnikowych rynnach odpływowych: pierwsza zjeziorami Rybnica, Radyszyńskie, Telążna, Chrapka, Mielec, Jazy i Wierzchoń oraz druga z jeziorami: Wikaryjskim,Wójtowskimi, Lubiechowskim, Krzewent. Goreńskim i Skrzyneckim. Jezioro Grodno wypełnia dno wytopiska polodowcowego.
Jedynym zbiornikiem wodnym na terenie obrębu Włocławek jest jezioro Łuba.
Wszystkie jeziora podwyższają walory krajobrazowe obszarów leśnych nadleśnictwa.
Na omawianym obszarze znajduje się jeden z zasobniejszych Głównych Zbiorników Wód Podziemnych - Pradolina Wisły (nr 220) zaliczony do obszarów najwyższej ochrony.
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Błota Kłócieńskie
Błota Kłócieńskie
Obszar Natura 2000
Kod obszaru:
PLH040031
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Obszar biogeograficzny:
kontynentalny
Powierzchnia:
907,77 ha
Status formalny:
Obszar zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej
Opis przyrodniczy:
Obszar pokrywają odpowiednio w jednej trzeciej lasy liściaste, siedliska łąkowe i zaroślowe oraz siedliska rolnicze, reszta terenu to torfowiska, baggna roślinność na brzegach wód, młaki; wody śródlądowe i w zaledwie 1% inne tereny (miasta, wsie, drogi, śmietniska, kopalnie, tereny przemysłowe).
Obszar obejmuje tzw. Nieckę Kłócieńską i jest ograniczony od północy przez pola wydmowe, a od południa przez wysoczyznę morenową. Niecka w większości wypełniona jest osadami organicznymi. Teren jest płaski i okresowo podmokły, znaczna jego część została w przeszłości zmeliorowana i jest użytkowana rolniczo. W centralnej części obszaru znajduje się unikatowe jezioro Rakutowskie, pochodzenia wytopiskowego.
To płytkie jezioro ramienicowe ma zmienną powierzchnię (obecnie ok. 170-300 ha), płaskie brzegi porośnięte głównie pasem szuwaru trzcinowego. Jezioro posiada bogatą roślinność wodną, znaczne powierzchnie dna zajęte są przez łąki ramienicowe.
Należy podkreślić, że w ciągu roku zmiany powierzchni lustra wody sięgają rzędu 60-70 ha, przy stosunkowo nieznacznych wahaniach pionowych. Wynurzane latem dno, porasta kalcyfilna roślinność namuliskowa i szuwarowa, m.in. szuwar kłociowy.
Wokół jeziora rozciągają się ekstensywnie użytkowane łąki i pastwiska, w tym znaczne powierzchnie łąk trzęślicowych z wieloma charakterystycznymi gatunkami: goździk pyszny, goryczka wąskolistna, goryczuszka gorzkawa, selernica żyłkowana, groszek błotny, storczyk kukawka, fiołek mokradłowy. Te bardzo fitocenozy łąk trzęślicowych są jedne z kilku większych pod względem powierzchni, skupień łąk trzęślicowych w tej części kraju.
Granice rezerwatu utworzonego dla awifauny "Jezioro Rakutowskie" (pow. 414,07 ha) obejmują jezioro z przylegającymi szuwarami. Obszar w znacznej części porośnięty jest przez wilgotne kompleksy leśne, zajęte przez olsy, łęgi jesionowo-olszowo i łęgi wiązowo-jesionowe.
Na szczególną uwagę zasługuje ponadto wielohektarowy kompleks wilgotnych lasów łęgowych, jeden z najrozleglejszych obszarów tego typu lasów w centralnej Polsce. Pod wpływem sukcesywnego obniżania się poziomu wód gruntowych zwiększa się areał łęgu wiązowo-jesionowego, a nawet tworzą się wilgotne postacie grądu. Te wilgotnye lasy są ostoją rzadkich w centralnej Polsce gatunków tj. np. wawrzynek wilczełyko, wroniec widlasty, zdrojówka rutewkowata, wiechlina odległokosowa.
Na południe od Jeziora Rakutowskiego rozciąga się kompleks leśny, gdzie utworzony został rezerwat "Olszyny Rakutowskie" (pow. 174,62 ha).
Walory przyrodnicze obszaru Błota Kłócieńskie należy ocenic wysoko zarówno w skali regionalnej, jak i krajowej, ponieważ na tym obszarze wystepuje duża liczba cennych siedlisk przyrodniczych (zidentyfikowano ich 12 typów) oraz z zajmowania dużej powierzchni przez kilka z nich.
Błota Rakutowskie to jednocześnie ostoja ptasia, o randze europejskiej E42. Występują tutaj co najmniej 24 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG oraz 7 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK).
Dane zaktualizowano w 2009 r.
Opis turystyczny:
Preferowany dojazd to dotarcie pociągiem do Włocławka, Torunia, Bydgoszczy, Łodzi, a stamtąd autobusem PKS bądź transportem własnym do miejscowości na terenie gmin Kowal lub Baruchowo.
Na tereniach obu gmin powoli powstaje baza agroturystyczna. Brak jest miejsc noclegowych stałych i sezonowych, urządzeń bazy turystycznej. Mimo to teren gminy jest często odwiedzany przez turystów niezależnie od pory roku. Turyści korzystają z kilku gospodarstw agroturystycznych.
Atrakcje turystyczne:
Gmina Kowal
Przez teren gminy biegną następujące szlaki turystyczne i historyczne:
- "Szlak Łokietka" Włocławek - Kowal - Brześć Kujawski - Osięciny - Płowce - Radziejów - Włocławek - Dobrzyń n/Wisłą.
- "Szlak I Armii Wojska Polskiego" Gostynin - Lubień Kujawski - Kowal - Brześć Kujawski - Wieniec - Nieszawa - Ciechocinek - Aleksandrów Kujawski.
- "Szlak turystyczny Gostynińsko- Włocławskiego Parku Krajobrazowego".
- Szlak "Łącznikowy" zaczyna się w Kowalu następnie wzdłuż zabudowań wsi Grodztwo na terenie otuliny Parku Krajobrazowego i drogą leśną biegnąc w kierunku północnym mija Jezioro Wójtowskie i krzyżuje się z szlakiem "Południowym" i "Północnym".
Na terenie Gminy Kowal działa kapela ludowa "Kapela Spod Kowala", która została założona w 1968 roku i jest jedną z najstarszych amatorskich kapel ludowych w Polsce, a najstarszą na Kujawach.
Gmina Baruchowo:
Zabytki:
Zespół pałacowo - dworski w Baruchowie
Kościół murowany neogotycki z 1881 roku p.w. świętej trójcy z dzwonnicą w Kłótnie
Zespół parkowo - dworski w Czarnem
Park podworski Zakrzewo
Zagrożenia:
Najważniejsze zagrożenia dla obszaru to:
- antropogeniczne osuszanie terenu (pogłębianie cieków i rowów)
- naturalne obniżanie się poziomu wód (wysychanie jeziora, pobieranie wody przez roślinność krzewiastą, itp.)
- zanieczyszczenia wód (ścieki z oczyszczalni, wypas bydła)
- naturalna eutrofizacja wód (bytowanie ptaków, wypłycanie i ocieplanie wód jeziora)
- zaniechanie użytkowania łąk i pastwisk
- zalesianie użytków zielonych
- zamiana użytków zielonych na grunty orne
Istniejące formy ochrony przyrody:
• Olszyny Rakutowskie - rezerwat leśny
• Jezioro Rakutowskie - rezerwat leśny
• Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy - rezerwat leśny
Ważne dla Europy typy siedlisk przyrodniczych
(z Zał. I Dyr. Siedliskowej), w tym siedliska priorytetowe(*):
• wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi (Corynephorus, Agrostis)
• brzegi lub osuszane dna zbiorników wodnych ze zbiorowiskami z Littorelletea, Isoëto-Nanojuncetea
• twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki wodne z podwodnymi łąkami ramienic Charetea
• starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion
• zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion)
• ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)
• niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)
• torfowiska nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum buxbaumii, Schoenetum nigricantis) *
• górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk
• grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum)
• łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe) *
• łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum)
Ważne dla Europy gatunki zwierząt
(z Zał. II Dyr. Siedliskowej i z Zał. I Dyr. Ptasiej), w tym gatunki priorytetowe(*):
• bąk - ptak
• bączek - ptak
• czapla biała - ptak
• bocian biały - ptak
• bocian czarny - ptak
• łabędź krzykliwy - ptak
• bielik - ptak
• błotniak stawowy - ptak
• błotniak zbożowy - ptak
• błotniak łąkowy - ptak
• rybołów - ptak
• kropiatka - ptak
• zielonka - ptak
• derkacz - ptak
• batalion - ptak
• żuraw - ptak
• łęczak - ptak
• rybitwa czarna - ptak
• zimorodek - ptak
• dzięcioł średni - ptak
• podróżniczek - ptak
• gąsiorek - ptak
• ortolan - ptak
• bóbr europejski - ssak
• wydra - ssak
• kumak nizinny - płaz
• traszka grzebieniasta - płaz
• czerwończyk nieparek - bezkręgowiec
Ważne dla Europy gatunki roślin
(z Zał. II Dyr. siedliskawej), w tym gatunki priorytetowe(*):
• sierpowiec błyszczący
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze:
- Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Bydgoszczy, ul. Dworcowa 63, 85-950 Bydgoszcz, tel: (0 52) 518 18 01, fax: (0 52) 518 18 02, www.bydgoszcz.rdos.gov.pl, konserwator@rdos-bydgoszcz.pl
Jednostki administracyjne:
• Kowal (włocławski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Baruchowo (włocławski, woj. kujawsko-pomorskie)