Asset Publisher
Psie zaprzęgi
Błękitne niebo. Wzdłuż drogi stoją rzędy drzew w białych czapach. Spod płóz sanek, ciągniętych przez dwie pary puszystych psów, pryskają w górę kawałki zmrożonego śniegu. Człowiek stojący na sankach krzyczy w niezrozumiałym języku. To nie jest obrazek z dalekiej Laponii, ani ekranizacja książki Jacka Londona, ale coraz częstszy widok w naszym kraju.
Psie zaprzęgi, bo tak należy nazywać dyscyplinę oficjalnie zarejestrowaną przez Ministerstwo Sportu i Turystyki, zdobywają w Polsce coraz większą popularność. I nie chodzi tutaj tylko o profesjonalistów zrzeszonych w klubach i biorących udział w zawodach na całym świecie, ale o ludzi, którzy kochają psy, ruch i przyrodę, a traktujących ten sport jako rekreację jest coraz więcej. Szczególnie, że to doskonały sposób na spędzenie wolnego czasu w lesie, ze swoimi czworonogami.
Bieszczady - stolicą
Choć polskie zimy charakterem odbiegają od tych z Północy, to i w naszym kraju z powodzeniem można jeździć psimi zaprzęgami. Świadczyć o tym mogą nie tylko sukcesy polskich maszerów (maszer to osoba prowadząca zaprzęg) w zawodach Pucharu Świata, Mistrzostw Świata, czy Europy, ale i coraz większa liczba takich imprez organizowana u nas.
Mało który region nadaje się do tego tak dobrze jak polskie góry. Stolicą sportów zaprzęgowych są Bieszczady, nazywane polską Alaską. Od dziesięciu lat w Baligrodzie odbywają się zawody o nazwie „W Krainie Wilka", są też nieco młodsze: „W Krainie Żubra" - w Lutowiskach i „W Kresowej Krainie" w okolicach Lubaczowa. Przyciągają coraz większe rzesze spragnionych rywalizacji zawodników, ich czworonogów oraz widzów. – Z roku na rok zwiększa się popularność tej dyscypliny - mówi Andrzej Ratymirski, założyciel i prezes rzeszowskiego Klubu Sportowego Psich Zaprzęgów „Nome", który od wielu lat jest współorganizatorem zawodów. – Niektórzy, by kibicować, przyjeżdżają nawet z odległych miejscowość.
Bieszczadzkim zawodom kroku stara się dotrzymać Polana Jakuszycka, gdzie co roku gości „Husqvarna Tour". – Nasza impreza jest bardzo widowiskowa – mówi Zyta Bałazy, nadleśniczy Nadleśnictwa Szklarska Poręba, po terenach którego przebiega większość tras. – Ale i w Górach Izerskich jest pięknie.
Zawody psich zaprzęgów promują dyscyplinę, poszczególne regiony Polski i jej przyrodę, integrują lokalne społeczności. Pętle tras przebiegają przez ośnieżone grzbiety gór i lasy. W ich wytyczaniu i organizowaniu zawodów często biorą udział nadleśnictwa. – Psim treningom służą akurat nieczynne drogi i szlaki zrywkowe. Na naszym terenie, ze względu na różnorodne formy ochrony przyrody, ciężko jest wyznaczyć stałe trasy. Organizatorzy co roku muszą uzgadniać ich przebieg i otrzymywać stosowną opinię od Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska – tłumaczy pani nadleśniczy.
Na sankach przez jezioro
Zaprzęgi to świetny sposób na oryginalną rekreację. – Psy dają doskonałą możliwość obcowania z przyrodą – mówi Jarosław Kemuś, leśniczy, właściciel ośmiu czworonogów rasy husky. Na co dzień kieruje szkółką w Doręgowicach (Nadleśnictwo Lutówko) i dużo czasu spędza w terenie. Twierdzi jednak, że uczuć, które towarzyszą powożeniu zaprzęgiem nie da się porównać z żadnymi innym. Dzikość psów idealnie komponuje się z naturą.
Chociaż mieszka na Pojezierzu Kaszubskim słynącym z łagodnych zim, nie ma problemów ze znalezieniem terenów nadających się do jazdy. – Można też jeździć po powierzchni jezior skutych lodem – tłumaczy. Nocleg przy kilkunastostopniowym mrozie w towarzystwie dziesięciu psów to niesamowite przeżycie. – Człowieka otacza cisza niekiedy tylko przerywana ich tajemniczym wyciem. Wracając z takiej wycieczki, czuję się, jakbym wracał z dalekiej północnej wyprawy – dodaje.
Pasjonaci zaprzęgów podkreślają, że ten sport jest bardzo mocno związany z lasem. Magda Lupakowa jest leśniczką. O psim zaprzęgu marzyła od dzieciństwa, które spędziła w górskiej leśniczówce. – Od najbliższych sąsiadów dzieliły nas trzy kilometry. Zimą widać było świeże ślady wilków. Do tego pokochałam książki przygodowe, szczególnie Londona – wspomina. - Otoczenie sprawiło, że powstało marzenie. Spełniłam je kilkadziesiąt lat później.
Jarosław Kemuś i Andrzej Ratymirski najchętniej trenują w lesie. – Nie wyobrażam sobie jazdy gdzie indziej – mówi pan Jarosław. Jako leśnik postrzega jednak kwestię wjazdu zaprzęgiem do lasu wieloaspektowo. – Powinniśmy powiadomić o tym zamiarze gospodarza terenu, najczęściej leśniczego – tłumaczy. – Dowiemy się wtedy kiedy i gdzie będziemy mogli poruszać się po lesie bezpiecznie.
Maszer, sled i stake-out
Przygodę z zaprzęgami należy zacząć od psa. – Ktoś mądry powiedział, że huskyego się albo w ogóle nie ma, albo ma się ich kilka – mówi z uśmiechem pan Jarosław. Dlatego należy się przygotować na to, że stadko szybko się powiększy. Właściciele psów zwracają uwagę na to, że przed kupnem pierwszego, należy daną rasę poznać, pojechać na zawody, do hodowli, spotkać się z właścicielem zaprzęgu. Należy pamiętać, że psy to nie rzeczy, które można odstawić na bok. Pani Magdalena zwróciła się po poradę do wicemistrzyni świata. – Nauczyła mnie wszystkiego, przede wszystkim właściwego użycia sprzętu. Wiele też dowiedziałam się pracując podczas zawodów jako jej pomocnik.
- Psy wchodzące w skład zaprzęgu tworzą kennel. Ubiera się je w indywidualnie dopasowane szelki - ważne, żeby zwierzęciu nie zaszkodzić. Do nich podpina się sanki, czyli sled, lub - jak nie ma śniegu - wózek. Ceny sprzętu, tak jak we wszystkich sportach, są zróżnicowane. Można go kupić w profesjonalnych sklepach lub wykonać samodzielnie. Przeciętnie kosztuje tyle, co sprzęt narciarski – mówi Andrzej Ratymirski.
Jarosław Kemuś podkreśla, że husky mają zaprzęgi we krwi i z niecierpliwością czekają na start. Psa nie wolno do niczego zmuszać, ma czerpać z wysiłku radość i satysfakcję. – Każdy maszer powinien wiedzieć, czy jego pies się garnie się do biegu, czy tego nie lubi. Zdarzają się i takie wyjątki – tłumaczy.
Od skłonności czworonoga do biegania zależy też długość szkolenia. Zaczyna się od nauki posłuszeństwa. – To bardzo ważne, bo psi zaprzęg prowadzi się tylko głosem – dodaje pani Magda.
Psów nie wolno poganiać, ciągnąć ani zmuszać do biegu. Maszer może w trakcie zawodów startować w wielu wyścigach, one - nie. Po biegu powinny być nakarmione, nagrodzone za wykonaną pracę i odstawione na zasłużony wypoczynek do stake out, czyli przestrzeni dla nich przeznaczonej.
Należy pamiętać o ustaleniu „ w stadzie" odpowiedniej hierarchii. – W obecności psów jem pierwszy, odwiedzający nas gość wita się najpierw ze mną – mówi pan Jarosław. – To czyni ze mnie samca alfa, psy to czują. Bez takiego poważania, można mieć z nimi kłopoty.
Hawk, Fado i Essuna
Oficjalnie uznaje się, że do sanek najlepiej nadają się psy ras północnych: syberian husky, alaskan malamut, pies grenlandzki i samojed.
Mimo różnic w wyglądzie, rasy te mają wiele cech wspólnych. Są wytrzymałe, niewrażliwe na mrozy, dobrze wykorzystują pokarm i szybko regenerują siły. Do ciężkich warunków życia dostosowały się dzięki specyficznej budowie ciała: obfite ciepłe futro i małe stojące uszy pozwalają ograniczyć straty ciepła.
- Husky to psy pierwotne. Mają bardzo silny instynkt stadny, zachowaniem przypominają wilki – mówi pan Jarosław. To pozostałość po trybie życia przodków. Łapane jesienią, zimą ogrzewały człowieka i służyły mu w zaprzęgach. Wiosną żyły na wolności i musiały wyżywić się same. Dlatego jedzą praktycznie wszystko, nawet mrożoną marchewkę. Cechuje je też umiejętność współpracy, zamiłowanie do ciągnięcia sanek i, po prostu, chęć do wysiłku. Wystarczy popatrzeć na zaprzęgi przed startem – psy się wiercą, niecierpliwią, są pełne radości.
Do zawodów dopuszczane są również tzw. greye, czyli mieszanki chartów z wyżłami. – Właściwie do sanek nadaje się każdy pies ważący powyżej dwunastu kilogramów – twierdzi Andrzej Ratymirski. Jarosław Kemuś nie widzi przeciwwskazań do tego, żeby zwykły kundel biegał w zaprzęgu. – Musi być widać, że garnie się do sanek, nie ucieka przed szelkami, a bieg sprawia mu przyjemność – dodaje.
Wszyscy podkreślają, że w psich zaprzęgach nie jest najważniejszy drogi sprzęt i najnowszej generacji wózki czy sanki. – Można jeździć byle czym – twierdzi pani Magda. – Najważniejsze, żeby się ruszyć. Poczuć wolność, mknąc przez zaśnieżony las.
Asset Publisher
Asset Publisher
Dolina Dolnej Wisły
Dolina Dolnej Wisły
Obszar Natura 2000
Kod obszaru:
PLB040003
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
obszar specjalnej ochrony ptaków (Dyrektywa Ptasia)
Obszar biogeograficzny:
kontynentalny
Powierzchnia:
61,20 ha
Status formalny:
Obszar wyznaczony Rozporządzeniem Ministra Środowiska
Opis przyrodniczy:
Obszar obejmuje prawie naturalną dolinę Dolnej Wisły bez odcinka ujściowego - na odcinku pomiędzy Włocławkiem a Przegaliną. Dolina Wisły na tym odcinku należy do kilku różnych jednostek fizyczno geograficznych - południowa część (aż do Bydgoszczy) to fragment Padoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, kolejny odcinek to właściwa Dolina Dolnej Wisły przecinająca garby Pojezierzy Południowobałtyckich, a ostatni odcinek (poniżej miejscowości Piekło) stanowi część krainy Żuław Wiślanych. Dno doliny leży na wysokość od 1 do 50 m n.p.m. Rzeka płynie w naturalnym korycie prawie na całym odcinku, z namuliskami, łachami piaszczystymi i wysepkami, w dolinie zachowane są starorzecza i niewielkie torfowiska niskie; brzegi pokryte są mozaiką zarośli wierzbowych i lasów łęgowych, a także pól uprawnych i pastwisk. Miejscami dolinę Wisły ograniczają wysokie skarpy, na których utrzymują się murawy kserotermiczne i grądy zboczowe. W granicach obszaru Wisła przepływa przez kilka dużych miast, jak: Toruń, Bydgoszcz, Grudziądz, Tczew. Wody śródlądowe (stojące i płynące) zajmują 31% obszaru, siedliska łąkowe i zaroślowe zajmują 21%, a siedliska leśne 8%. Obszar jest wykorzystywany rolniczo - 38% powierzchni. Obszar jest ostoją ptaków o randze europejskiej. Mimo, że awifauna obszaru nie jest całkowicie poznana wiadomo, że gniazduje tu ok.180 gatunków ptaków. Teren stanowi bardzo ważną ostoję dla ptaków migrujących i zimujących (m.in. zimowisko bielika). W okresie wędrówek ptaki wodno-błotne występują w obrębie obszaru w bardzo dużych koncentracjach - do 50 000 osobników. Występują tu co najmniej 44 gatunki ptaków wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Szczególne znaczenie mają populacje gatunków takich jak: bielik, gęś, nurogęś, ohar, rybitwa białoczelna, rybitwa rzeczna, zimorodek, ostrygojad, bielaczek. W stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje także derkacz, mewa czarnogłowa, sieweczka rzeczna. Bogata fauna innych zwierząt kręgowych, bogata flora roślin naczyniowych (ok.1350 gatunków) z licznymi gatunkami zagrożonymi i prawnie chronionymi, silnie zróżnicowane zbiorowiska roślinne, w tym zachowane różne typy łęgów, a także cenne murawy kserotermiczne wskazuje na bardzo wysoką wartość przyrodniczą tego obszaru.
Dane zaktualizowano w 2009 r.
Opis turystyczny:
Obszar przecinają drogi różnej kategorii: drogi krajowe (np. nr. 1,10) i drogi o znaczeniu lokalnym. Nie do wszystkich miejsc uda się więc dojechać samochodem. Region ten dysponuje zróżnicowanymi atrakcjami turystycznymi: wysokiej klasy zabytki kultury (zespoły urbanistyczne Torunia, Chełmna, Tczewa, Chełmży, zamki w Gniewie, Kwidzyniu, Nowym, Świeciu, Toruniu, ruiny zamków Dybowskiego, w Pokrzywnie, Złotorii, Raciążku, Bobrownikach) oraz specyficzne walory przyrodnicze np. uzdrowiska w Ciechocinku czy obszarów chronionych: Rezerwaty Przyrody: Las łęgowy nad Nogatem (33,0 ha), Łęgi na Ostrowiu Panieńskim (34,4 ha), Mątowy (56,7 ha), Wielka Kępa (Ostromecka) (27,8 ha), Wiosło Małe (21,9 ha), Kępa Bazarowa (32,4 ha), Rzeka Drwęca (18888, ha), Projektuje się utworzenie jeszcze 4 rezerwatów. Park Krajobrazowy: Dolina Dolnej Wisły (55643,0 ha), Obszary Chronionego Krajobrazu: Białej Góry (3841,0 ha), Doliny Kwidzyńskiej (1977,0 ha), Gniewski (2336,0 ha), Nadwiślański, Ujścia Nogatu, Środkowożuławski (2870,0 ha), Doliny Drwęcy, Doliny Osy i Gardęgi, Na południe od Torunia, Nizina Ciechocińska, Rzeki Szkarpawy, Żuław Gdańskich, Strefy Krawędziowej Doliny Wisły, Wydm śródlądowych na południe od Torunia. Użytki Ekologiczne: Mopkowy Most (0,2 ha), Parowa (4,0 ha) Turyści mogą korzystać z bazy hotelowej w wielkich miastach oraz gospodarstw agroturystycznych skupionych głównie w rejonie Sztumu, Kwidzynia, Dobrczy i Aleksandrowa Kujawskiego. Informacje turystyczne: w gdańskim oddziale PTTK i w punktach informacji turystycznej w większych miastach oraz w Dyrekcji Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego, która sprawuje opiekę nad całym obszarem.
Kujawsko-Pomorska Organizacja Turystyczna mieści się w Urzędzie Marszałkowskim w Toruniu. Można zapoznać się ze stroną internetową Organizacji: www.k-pot.pl a w razie szczegółowych pytań skontaktować się mailowo: biuro@k-pot.pl. Lokalne organizacje turystyczne (LOT) można odwiedzić w Tucholi (LOT "Bory Tucholskie"), Grudziądzu, Toruniu, Bydgoszczy (LOT BYLOT), Inowrocławiu (Inowrocławska LOT "InLOT").
Zagrożenia:
Planowana jest budowa nowej zapory (stopień wodny w Nieszawie), która jeśli zostanie zrealizowana stanowić będzie duże zagrożenie dla przyrody tego obszaru. Do najpoważniejszych zagrożeń ostoi zalicza się zanieczyszczenia wód pochodzenia rolniczego, przemysłowego i komunalnego. Istotne jest również niszczenie morfologicznej różnorodności międzywala, zabudowa brzegów i zalesianie muraw. Obserwuje się spontaniczną sukcesję roślinności wskutek zaprzestania lub zmniejszenia intensywności wypasu zwierząt w międzywalu, a także zamianę użytków zielonych na pola orne w międzywalu. Obszar podlega działaniom z zakresu ochrony przeciwpowodziowej.
Istniejące formy ochrony przyrody:
• Kępa Bazarowa - rezerwat przyrody
• Las łęgowy nad Nogatem - rezerwat przyrody
• Mątawy - rezerwat przyrody
• Rzeka Drwęca - rezerwat przyrody
• Wielka Kępa - rezerwat przyrody
• Wiosło Małe - rezerwat przyrody
• Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Drwęcy - obszar chronionego krajobrazu
• Gniewski - obszar chronionego krajobrazu
• Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu - obszar chronionego krajobrazu
• Nizina Ciechocińska - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Białej Góry - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Kwidzyńskiej - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Szkarpawy - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Żuław Gdańskich - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Strefy Krawędziowej Doliny Wisły - obszar chronionego krajobrazu
• Środkowożuławski - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Ujścia Nogatu - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Wydm Śródlądowych na płd. od Torunia - obszar chronionego krajobrazu
• Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego - park krajobrazowy
Ważne dla Europy gatunki zwierząt
(z Zał. II Dyr. Siedliskowej i z Zał. I Dyr. Ptasiej), w tym gatunki priorytetowe(*):
• traszka grzebieniasta - płaz
• mopek - ssak
• nocek duży - ssak
• bóbr europejski - ssak
• wilk * - ssak
• wydra - ssak
• ortolan - ptak
• gąsiorek - ptak
• świergotek polny - ptak
• jarzębatka - ptak
• dzięcioł średni - ptak
• dzięcioł czarny - ptak
• kraska - ptak
• zimorodek - ptak
• rybitwa białoczelna - ptak
• rybitwa zwyczajna (rzeczna) - ptak
• rybitwa białowąsa - ptak
• rybitwa czarna - ptak
• mewa mała - ptak
• mewa czarnogłowa - ptak
• szablodziób - ptak
• batalion - ptak
• derkacz - ptak
• zielonka - ptak
• żuraw - ptak
• błotniak łąkowy - ptak
• błotniak zbożowy - ptak
• błotniak stawowy - ptak
• kania czarna - ptak
• kania ruda - ptak
• trzmielojad - ptak
• bielik - ptak
• rybołów - ptak
• łabędź czarnodzioby (mały) - ptak
• łabędź krzykliwy - ptak
• bocian czarny - ptak
• bocian biały - ptak
• bąk - ptak
• czapla biała - ptak
• kumak nizinny - płaz
• ciosa - ryba
• głowacz białopłetwy - ryba
• koza - ryba
• boleń - ryba
• piskorz - ryba
• różanka - ryba
• minóg rzeczny - ryba
Ważne dla Europy gatunki roślin
(z Zał. II Dyr. siedliskawej), w tym gatunki priorytetowe(*):
• leniec bezpodkwiatowy
• sasanka otwarta
• starodub łąkowy
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze:
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Bydgoszczy ul. Konarskiego 1, 85-950 Bydgoszcz Kujawsko-Pomorska Organizacja Turystyczna ul. Wełniany Rynek 5/8, 85-036 Bydgoszcz (do korespondencji) Urząd Marszałkowski w Toruniu (siedziba) Pl. Teatralny 2, 97-100 Toruń Tel.: (52) 376 70 19, Fax.: (52) 376 70 19 biuro@k-pot.pl, www.k-pot.pl Dyrekcja Zespołu Parków Krajobrazowych Chełminskiego i Nadwiślańskiego - Świecie
Jednostki administracyjne:
• Ciechocinek (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Nieszawa (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Aleksandrów Kujawski (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Raciążek (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Waganiec (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Dąbrowa Chełmińska (bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Dobrcz (bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Osielsko (bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Solec Kujawski (bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Chełmno m. (chełmiński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Chełmno (chełmiński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Unisław (chełmiński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Grudziądz (grudziądzki, woj. kujawsko-pomorskie)
• Bobrowniki (lipnowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Dragacz (świecki, woj. kujawsko-pomorskie)
• Nowe (świecki, woj. kujawsko-pomorskie)
• Pruszcz (świecki, woj. kujawsko-pomorskie)
• Świecie (świecki, woj. kujawsko-pomorskie)
• Czernikowo (toruński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Lubicz (toruński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Obrowo (toruński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Wielka Nieszawka (toruński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Zławieś Wielka (toruński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Fabianki (włocławski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Lubanie (włocławski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Bydgoszcz (Bydgoszcz, woj. kujawsko-pomorskie)
• Grudziądz m. (Grudziądz, woj. kujawsko-pomorskie)
• Toruń (Toruń, woj. kujawsko-pomorskie)
• Włocławek (Włocławek, woj. kujawsko-pomorskie)
• Cedry Wielkie (gdański, woj. pomorskie)
• Suchy Dąb (gdański, woj. pomorskie)
• Kwidzyn (kwidzyński, woj. pomorskie)
• Ryjewo (kwidzyński, woj. pomorskie)
• Sadlinki (kwidzyński, woj. pomorskie)
• Lichnowy (malborski, woj. pomorskie)
• Miłoradz (malborski, woj. pomorskie)
• Ostaszewo (nowodworski (pomorskie), woj. pomorskie)
• Stegna (nowodworski (pomorskie), woj. pomorskie)
• Gniew (tczewski, woj. pomorskie)
• Pelplin (tczewski, woj. pomorskie)
• Subkowy (tczewski, woj. pomorskie)
• Tczew (tczewski, woj. pomorskie)
• Tczew (tczewski, woj. pomorskie)
• Sztum (sztumski, woj. pomorskie)
• Gdańsk (Gdańsk, woj. pomorskie)
Źródła danych:
• SDF pobrany ze strony internetowej Ministerstwa Środowiska / Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska - SDF pobrany ze strony internetowej Ministerstwa Środowiska / Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska