Asset Publisher
Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Gostynińsko-Włocławskie"
Leśne kompleksy promocyjne zostały utworzone na zasadzie pogodzenia funkcji gospodarczych, w tym głównie produkcji drewna, z funkcjami aktywnej ochrony ekosystemów. Ważnym zadaniem Leśnych kompleksów promocyjnych jest rola edukacyjna, przybliżająca społeczeństwu wielofunkcyjną oraz zrównoważoną gospodarkę leśną.
Leśne kompleksy promocyjne zostały utworzone na zasadzie pogodzenia funkcji gospodarczych, w tym głównie produkcji drewna, z funkcjami aktywnej ochrony ekosystemów. Ważnym zadaniem Leśnych kompleksów promocyjnych jest rola edukacyjna, przybliżająca społeczeństwu wielofunkcyjną oraz zrównoważoną gospodarkę leśną. Ponadto obszary wchodzące w skład takich kompleksów stają się miejscami badań oraz rozwoju proekologicznej gospodarki leśnej.
Główne cele działania Leśnych kompleksów promocyjnych zawarte są w zarządzeniu nr 30 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 19.12.1994r. :
- wszechstronne rozpoznanie stanu biocenozy leśnej na ich obszarze i warunków jej bytowania oraz trendów zachodzących w nich zmian;
- trwałe zachowanie lub odtwarzanie naturalnych walorów lasu metodami racjonalnej gospodarki leśnej prowadzonej na podstawach ekologicznych;
- integrowanie celów trwałej gospodarki leśnej i aktywnej ochrony przyrody;
- promowanie wielofunkcyjnej i zrównoważonej gospodarki leśnej przy wykorzystaniu wsparcia finansowego ze środków krajowych i zagranicznych;
- prowadzenie prac badawczych i doświadczalnictwa leśnego w celu wyciągnięcia wniosków dotyczących możliwości i warunków upowszechniania zasad ekorozwoju na całym obszarze działania Lasów Państwowych;
- prowadzenie szkoleń Służby Leśnej i edukacji ekologicznej społeczeństwa.
Istotnym aspektem działania leśnych kompleksów promocyjnych jest społeczna rola ich zarządzania, która odbywa się poprzez opracowanie programu ochronno-gospodarczego, który wypracowywany jest przez radę naukowo-społeczną.
W skład rad wchodzą środowiska leśników, naukowców oraz lokalnych społeczności, tak aby jak najszerzej zadbać o wszystkie interesy zainteresowanych stron.
Leśne kompleksy promocyjne powoływane są poprzez zarządzenie Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych i w jego skład wchodzą poszczególne nadleśnictwa, lecz również lasy prywatnych właścicieli.
Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Gostynińsko – Włocławskie" ustanowiono z dniem 01.01.1995 r., jako trzeci z kolei. Kompleks ten powołano Zarządzeniem Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych nr 30 z dnia 19 grudnia 1994 r. i składa się on z trzech nadleśnictw: Gostynin i Łąck z RDLP w Łodzi oraz Włocławek z RDLP w Toruniu o łącznej powierzchni 52 563 ha.
Położenie i środowisko geograficzne
Główny, zwarty obszar leśnego kompleksu promocyjnego ciągnie się wzdłuż Wisły, prawie od miejscowości Lubanie po Gąbin. Obejmuje od południa Włocławek i dalej w kierunku wschodnim jego granica południowa biegnie mniej więcej na linii Kowal-Gostynin-Łąck. Prawie w całości leży on na terenie pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Drugi duży kompleks leśny znajduje się na południe od Gostnina i Łącka, obejmując od północy Gąbin. Oba duże kompleksy połączone są przesmykami lasów w okolicy Gostynina i Łącka. Inne kompleksy po lewej stronie Wisły mają na ogół charakter mniejszych lub większych uroczysk śródpolnych. Niewielka część lasów Nadleśnictwa Włocławek znajduje się po prawej stronie Wisły, obejmując strefę na krawędzi doliny Wisły i Wysoczyzny Dobrzyńskiej.
Licząc w linii prostej wzdłuż Wisły, lasy LKP rozciągają się na długości ponad 80 km i szerokości dochodzącej w okolicach Gostynina do prawie 30 km. Już sama rozległość tego terenu determinuje jego ogromne zróżnicowanie przyrodnicze gospodarcze i społeczne. Pod względem administracji państwowej i samorządowej LKP leży w granicach dwóch województw: mazowieckiego i kujawsko-pomorskiego. Największą powierzchnię zajmuje Nadleśnictwo Włocławek (24 037 ha), następnie Gostynin (16 127 ha), a najmniej Łąck (12 399 ha).
Obszar LKP „Lasy Gostynińsko-Włocławskie" jest silnie zróżnicowany pod względem ukształtowania trenu i budowy geologicznej. Jego wschodnia część jest raczej płaska. Obszar pomiędzy Płockiem a Włocławkiem zajmuje kotlina obejmująca rozległy piaszczysty taras nadzalewowy z licznymi formami polodowcowymi oraz taras zalewowy, przekształcony w latach sześćdziesiątych XX wieku w zbiornik zaporowy (Zbiornik Włocławski). Charakterystyczną cechą tej części LKP są wydmy, wały wydmowe oraz głębokie rynny jeziorne.
Na terenie LKP występuje ponad 50 jezior o powierzchni powyżej 1 ha które spełniają bardzo ważną rolę. Nadają im wysokich walorów krajobrazowych, łagodzą klimat, a w miejscach gdzie występują zdecydowanie polepszają warunki życiowe roślin i umożliwiają rozwój zbiorowisk siedlisk żyźniejszych takich jak np. lasy grądowe nad Jeziorem Wójtowskim.
Obszar LKP jest terenem, gdzie w przeważającej części występuje deficyt wód gruntowych. Tylko na niewielkim areale w dolinach rzecznych, wokół jezior, lokalnych zagłębieniach i niedużych powierzchniach, gdzie podłoże zbudowane jest z warstw nieprzepuszczalnych (np. glin), występują dogodne warunki hydrologiczne. Na pozostałym terenie deficyt wody spowodowany jest głównie niskimi opadami oraz dużą przepuszczalnością piasków polodowcowych i eolicznych. Należy także wspomnieć że w lasach LKP znajduje się jeden z najbardziej zasobnych w regionie zbiorników wód podziemnych. Jest to zbiornik Pradoliny Wisły (Włocławek-Płock). Należy on do obszarów najwyższej ochrony (ONO).
Stan gleb i siedlisk
Na większości obszarów LKP dominują wodnolodowcowe i eoliczne piaski luźne lub słabo gliniaste, z których ukształtowały się gleby bielico-ziemne, a w lokalnych obniżeniach terenu i płaskich nieckach deflacyjnych gleby glejo-bielico-ziemne, bagienne i podbagienne. Na piaskach tarasowych i sandrowych wykształciły się gleby brunatno-rdzawe, rdzawe właściwe i bielicowo-rdzawe. Cechuje je najniższa zasobność w składniki odżywcze, stąd wchodzą przeważnie w skład dość ubogich siedlisk borowych. Do przeważającego typu gleb na terenie LKP należą gleby rdzawe.
W lasach LKP „Lasy Gostynińsko-Włocławskie wyróżniono 14 typów siedliskowych lasu. Zdecydowanie przeważają tutaj siedliska boru mieszanego świeżego BMśw (37,17 %) i boru świeżego Bśw (32,69 %). Siedliska o średniej żyzności, czyli lasy mieszane, zajmują ok. 18 % powierzchni całego LKP. Przeważa wśród nich las mieszany świeży LMśw 15,98 %. Prawie 6,5 % powierzchni zajmują siedliska lasowe: las świeży Lśw 5 % i las wilgotny Lw 1,54 %. Łącznie siedliska wilgotne zajmują 4,94% wszystkich siedlisk, a bagienne 4,18% w tym olsy Ol 2,14 % i olsy jesionowe OlJ 1,79 %.
Zasoby leśne
Pod względem składu gatunkowego na terenie LKP „Lasy Gostynińsko-Włocławskie" największą powierzchnie zajmują drzewostany jednogatunkowe, przy czym największy ich udział cechuje Nadleśnictwo Włocławek (76,6 %). Nieco mniej drzewostanów jednogatunkowych występuje w Nadleśnictwie Gostynin (około 68,2 %), a najmniej w Nadleśnictwie Łąck (ponad 53 %). Ogromną przewagę mają drzewostany jednopiętrowe zajmując ponad 95 % powierzchni leśnych. Główna przyczyną braku zróżnicowania piętrowego drzewostanów jest przewaga ubogich siedlisk borowych i w zasadzie brak dla nich alternatywnych gatunków dla sosny. Należy jednak podkreślić, że zapoczątkowane zostały już próby zwiększania zróżnicowania piętrowego w borach, poprzez wykorzystywanie nalotu i podrostu sosny oraz domieszki brzozy, a w borach mieszanych także dębu.
Największą powierzchnię w lasach LKP zajmują drzewostany w wieku od 40 do 60 i 60 do 80 lat. Około 15 % zajmują drzewostany w wieku 20 do 40 lat i od 80 do 100 lat. Starodrzewia, za które można uznać lasy w wieku od 100 do 120 lat, 120-140 lat i starsze, łącznie z drzewostanami przebudowanymi występują w całym LKP na powierzchni 8 %. Jest to wskaźnik zbliżony do krajowego. Uprawy młodniki występują na ponad 5 % powierzchni leśnej LKP.
Starodrzew olszy czarnej
Asset Publisher
Asset Publisher
Dolina Dolnej Wisły
Dolina Dolnej Wisły
Obszar Natura 2000
Kod obszaru:
PLB040003
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
obszar specjalnej ochrony ptaków (Dyrektywa Ptasia)
Obszar biogeograficzny:
kontynentalny
Powierzchnia:
61,20 ha
Status formalny:
Obszar wyznaczony Rozporządzeniem Ministra Środowiska
Opis przyrodniczy:
Obszar obejmuje prawie naturalną dolinę Dolnej Wisły bez odcinka ujściowego - na odcinku pomiędzy Włocławkiem a Przegaliną. Dolina Wisły na tym odcinku należy do kilku różnych jednostek fizyczno geograficznych - południowa część (aż do Bydgoszczy) to fragment Padoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, kolejny odcinek to właściwa Dolina Dolnej Wisły przecinająca garby Pojezierzy Południowobałtyckich, a ostatni odcinek (poniżej miejscowości Piekło) stanowi część krainy Żuław Wiślanych. Dno doliny leży na wysokość od 1 do 50 m n.p.m. Rzeka płynie w naturalnym korycie prawie na całym odcinku, z namuliskami, łachami piaszczystymi i wysepkami, w dolinie zachowane są starorzecza i niewielkie torfowiska niskie; brzegi pokryte są mozaiką zarośli wierzbowych i lasów łęgowych, a także pól uprawnych i pastwisk. Miejscami dolinę Wisły ograniczają wysokie skarpy, na których utrzymują się murawy kserotermiczne i grądy zboczowe. W granicach obszaru Wisła przepływa przez kilka dużych miast, jak: Toruń, Bydgoszcz, Grudziądz, Tczew. Wody śródlądowe (stojące i płynące) zajmują 31% obszaru, siedliska łąkowe i zaroślowe zajmują 21%, a siedliska leśne 8%. Obszar jest wykorzystywany rolniczo - 38% powierzchni. Obszar jest ostoją ptaków o randze europejskiej. Mimo, że awifauna obszaru nie jest całkowicie poznana wiadomo, że gniazduje tu ok.180 gatunków ptaków. Teren stanowi bardzo ważną ostoję dla ptaków migrujących i zimujących (m.in. zimowisko bielika). W okresie wędrówek ptaki wodno-błotne występują w obrębie obszaru w bardzo dużych koncentracjach - do 50 000 osobników. Występują tu co najmniej 44 gatunki ptaków wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Szczególne znaczenie mają populacje gatunków takich jak: bielik, gęś, nurogęś, ohar, rybitwa białoczelna, rybitwa rzeczna, zimorodek, ostrygojad, bielaczek. W stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje także derkacz, mewa czarnogłowa, sieweczka rzeczna. Bogata fauna innych zwierząt kręgowych, bogata flora roślin naczyniowych (ok.1350 gatunków) z licznymi gatunkami zagrożonymi i prawnie chronionymi, silnie zróżnicowane zbiorowiska roślinne, w tym zachowane różne typy łęgów, a także cenne murawy kserotermiczne wskazuje na bardzo wysoką wartość przyrodniczą tego obszaru.
Dane zaktualizowano w 2009 r.
Opis turystyczny:
Obszar przecinają drogi różnej kategorii: drogi krajowe (np. nr. 1,10) i drogi o znaczeniu lokalnym. Nie do wszystkich miejsc uda się więc dojechać samochodem. Region ten dysponuje zróżnicowanymi atrakcjami turystycznymi: wysokiej klasy zabytki kultury (zespoły urbanistyczne Torunia, Chełmna, Tczewa, Chełmży, zamki w Gniewie, Kwidzyniu, Nowym, Świeciu, Toruniu, ruiny zamków Dybowskiego, w Pokrzywnie, Złotorii, Raciążku, Bobrownikach) oraz specyficzne walory przyrodnicze np. uzdrowiska w Ciechocinku czy obszarów chronionych: Rezerwaty Przyrody: Las łęgowy nad Nogatem (33,0 ha), Łęgi na Ostrowiu Panieńskim (34,4 ha), Mątowy (56,7 ha), Wielka Kępa (Ostromecka) (27,8 ha), Wiosło Małe (21,9 ha), Kępa Bazarowa (32,4 ha), Rzeka Drwęca (18888, ha), Projektuje się utworzenie jeszcze 4 rezerwatów. Park Krajobrazowy: Dolina Dolnej Wisły (55643,0 ha), Obszary Chronionego Krajobrazu: Białej Góry (3841,0 ha), Doliny Kwidzyńskiej (1977,0 ha), Gniewski (2336,0 ha), Nadwiślański, Ujścia Nogatu, Środkowożuławski (2870,0 ha), Doliny Drwęcy, Doliny Osy i Gardęgi, Na południe od Torunia, Nizina Ciechocińska, Rzeki Szkarpawy, Żuław Gdańskich, Strefy Krawędziowej Doliny Wisły, Wydm śródlądowych na południe od Torunia. Użytki Ekologiczne: Mopkowy Most (0,2 ha), Parowa (4,0 ha) Turyści mogą korzystać z bazy hotelowej w wielkich miastach oraz gospodarstw agroturystycznych skupionych głównie w rejonie Sztumu, Kwidzynia, Dobrczy i Aleksandrowa Kujawskiego. Informacje turystyczne: w gdańskim oddziale PTTK i w punktach informacji turystycznej w większych miastach oraz w Dyrekcji Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego, która sprawuje opiekę nad całym obszarem.
Kujawsko-Pomorska Organizacja Turystyczna mieści się w Urzędzie Marszałkowskim w Toruniu. Można zapoznać się ze stroną internetową Organizacji: www.k-pot.pl a w razie szczegółowych pytań skontaktować się mailowo: biuro@k-pot.pl. Lokalne organizacje turystyczne (LOT) można odwiedzić w Tucholi (LOT "Bory Tucholskie"), Grudziądzu, Toruniu, Bydgoszczy (LOT BYLOT), Inowrocławiu (Inowrocławska LOT "InLOT").
Zagrożenia:
Planowana jest budowa nowej zapory (stopień wodny w Nieszawie), która jeśli zostanie zrealizowana stanowić będzie duże zagrożenie dla przyrody tego obszaru. Do najpoważniejszych zagrożeń ostoi zalicza się zanieczyszczenia wód pochodzenia rolniczego, przemysłowego i komunalnego. Istotne jest również niszczenie morfologicznej różnorodności międzywala, zabudowa brzegów i zalesianie muraw. Obserwuje się spontaniczną sukcesję roślinności wskutek zaprzestania lub zmniejszenia intensywności wypasu zwierząt w międzywalu, a także zamianę użytków zielonych na pola orne w międzywalu. Obszar podlega działaniom z zakresu ochrony przeciwpowodziowej.
Istniejące formy ochrony przyrody:
• Kępa Bazarowa - rezerwat przyrody
• Las łęgowy nad Nogatem - rezerwat przyrody
• Mątawy - rezerwat przyrody
• Rzeka Drwęca - rezerwat przyrody
• Wielka Kępa - rezerwat przyrody
• Wiosło Małe - rezerwat przyrody
• Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Drwęcy - obszar chronionego krajobrazu
• Gniewski - obszar chronionego krajobrazu
• Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu - obszar chronionego krajobrazu
• Nizina Ciechocińska - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Białej Góry - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Kwidzyńskiej - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Szkarpawy - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Żuław Gdańskich - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Strefy Krawędziowej Doliny Wisły - obszar chronionego krajobrazu
• Środkowożuławski - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Ujścia Nogatu - obszar chronionego krajobrazu
• Obszar Chronionego Krajobrazu Wydm Śródlądowych na płd. od Torunia - obszar chronionego krajobrazu
• Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego - park krajobrazowy
Ważne dla Europy gatunki zwierząt
(z Zał. II Dyr. Siedliskowej i z Zał. I Dyr. Ptasiej), w tym gatunki priorytetowe(*):
• traszka grzebieniasta - płaz
• mopek - ssak
• nocek duży - ssak
• bóbr europejski - ssak
• wilk * - ssak
• wydra - ssak
• ortolan - ptak
• gąsiorek - ptak
• świergotek polny - ptak
• jarzębatka - ptak
• dzięcioł średni - ptak
• dzięcioł czarny - ptak
• kraska - ptak
• zimorodek - ptak
• rybitwa białoczelna - ptak
• rybitwa zwyczajna (rzeczna) - ptak
• rybitwa białowąsa - ptak
• rybitwa czarna - ptak
• mewa mała - ptak
• mewa czarnogłowa - ptak
• szablodziób - ptak
• batalion - ptak
• derkacz - ptak
• zielonka - ptak
• żuraw - ptak
• błotniak łąkowy - ptak
• błotniak zbożowy - ptak
• błotniak stawowy - ptak
• kania czarna - ptak
• kania ruda - ptak
• trzmielojad - ptak
• bielik - ptak
• rybołów - ptak
• łabędź czarnodzioby (mały) - ptak
• łabędź krzykliwy - ptak
• bocian czarny - ptak
• bocian biały - ptak
• bąk - ptak
• czapla biała - ptak
• kumak nizinny - płaz
• ciosa - ryba
• głowacz białopłetwy - ryba
• koza - ryba
• boleń - ryba
• piskorz - ryba
• różanka - ryba
• minóg rzeczny - ryba
Ważne dla Europy gatunki roślin
(z Zał. II Dyr. siedliskawej), w tym gatunki priorytetowe(*):
• leniec bezpodkwiatowy
• sasanka otwarta
• starodub łąkowy
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze:
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Bydgoszczy ul. Konarskiego 1, 85-950 Bydgoszcz Kujawsko-Pomorska Organizacja Turystyczna ul. Wełniany Rynek 5/8, 85-036 Bydgoszcz (do korespondencji) Urząd Marszałkowski w Toruniu (siedziba) Pl. Teatralny 2, 97-100 Toruń Tel.: (52) 376 70 19, Fax.: (52) 376 70 19 biuro@k-pot.pl, www.k-pot.pl Dyrekcja Zespołu Parków Krajobrazowych Chełminskiego i Nadwiślańskiego - Świecie
Jednostki administracyjne:
• Ciechocinek (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Nieszawa (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Aleksandrów Kujawski (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Raciążek (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Waganiec (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Dąbrowa Chełmińska (bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Dobrcz (bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Osielsko (bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Solec Kujawski (bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Chełmno m. (chełmiński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Chełmno (chełmiński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Unisław (chełmiński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Grudziądz (grudziądzki, woj. kujawsko-pomorskie)
• Bobrowniki (lipnowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Dragacz (świecki, woj. kujawsko-pomorskie)
• Nowe (świecki, woj. kujawsko-pomorskie)
• Pruszcz (świecki, woj. kujawsko-pomorskie)
• Świecie (świecki, woj. kujawsko-pomorskie)
• Czernikowo (toruński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Lubicz (toruński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Obrowo (toruński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Wielka Nieszawka (toruński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Zławieś Wielka (toruński, woj. kujawsko-pomorskie)
• Fabianki (włocławski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Lubanie (włocławski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Bydgoszcz (Bydgoszcz, woj. kujawsko-pomorskie)
• Grudziądz m. (Grudziądz, woj. kujawsko-pomorskie)
• Toruń (Toruń, woj. kujawsko-pomorskie)
• Włocławek (Włocławek, woj. kujawsko-pomorskie)
• Cedry Wielkie (gdański, woj. pomorskie)
• Suchy Dąb (gdański, woj. pomorskie)
• Kwidzyn (kwidzyński, woj. pomorskie)
• Ryjewo (kwidzyński, woj. pomorskie)
• Sadlinki (kwidzyński, woj. pomorskie)
• Lichnowy (malborski, woj. pomorskie)
• Miłoradz (malborski, woj. pomorskie)
• Ostaszewo (nowodworski (pomorskie), woj. pomorskie)
• Stegna (nowodworski (pomorskie), woj. pomorskie)
• Gniew (tczewski, woj. pomorskie)
• Pelplin (tczewski, woj. pomorskie)
• Subkowy (tczewski, woj. pomorskie)
• Tczew (tczewski, woj. pomorskie)
• Tczew (tczewski, woj. pomorskie)
• Sztum (sztumski, woj. pomorskie)
• Gdańsk (Gdańsk, woj. pomorskie)
Źródła danych:
• SDF pobrany ze strony internetowej Ministerstwa Środowiska / Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska - SDF pobrany ze strony internetowej Ministerstwa Środowiska / Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska