Asset Publisher
OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA
W ostatnich latach Polska plasuje się w czołówce pod względem liczby pożarów – zaraz za Portugalią i Hiszpanią, natomiast pod względem powierzchni nimi objętej – znajdujemy się w pierwszej dziesiątce. Częstotliwość pożarów jest m.in. konsekwencją zmian klimatycznych (długotrwałe susze, mała liczba opadów) czy składu gatunkowego naszych drzewostanów – w polskich lasach przeważają gatunki iglaste, ze znacznym udziałem sosny (łatwopalne olejki eteryczne). Niestety większość pożarów nadal wybucha z winy ludzi, spowodowana umyślnymi podpaleniami, wypalaniem traw czy nieostrożnym obchodzeniem się z ogniem.
Zagrożenie pożarami lasów w Polsce jest jednym z najwyższych w Europie. Tylko w 2015 roku na terenach zarządzanych przez LP wybuchło 3732 pożarów, które objęły powierzchnię blisko 880 ha. Ponieważ zapobieganie im wymaga bardzo wysokich nakładów – Lasy Państwowe w walce z tym niebezpiecznym żywiołem sięgają również po fundusze unijne.
Koordynowanie przedsięwzięcia pod nazwą "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów" PGL LP powierzyło CKPŚ. Projekt ten był realizowany w ramach II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowiska (działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska).
Okres realizacji: 2016-2023 r.
Cel projektu: zmniejszenie negatywnych skutków wywoływanych przez pożary w lasach oraz sprawne lokalizowanie źródła zagrożenia i minimalizowanie strat, a w dalszej perspektywie – zmniejszenie średniej powierzchni pożarów i rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych, szczególnie w nadleśnictwach zakwalifikowanych do I kategorii zagrożenia pożarowego.
Cele uzupełniające:
• rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych,
• szybsze i bardziej precyzyjne określenie miejsca powstania pożaru,
• dokładniejsze prognozowanie zagrożenia pożarowego na podstawie danych meteorologicznych,
• skrócenie czasu dotarcia jednostek LP na miejsce pożaru.
Dofinansowanie zostało przeznaczone na:
- rozwój i modernizację systemów wczesnego ostrzegania i prognozowania zagrożeń, w tym:
- budowę i modernizację dostrzegalni pożarowych (138 szt.)
- zakup nowoczesnego sprzętu umożliwiającego lokalizację i wykrywanie pożarów (183 szt.)
- doposażenie punktów alarmowo-dyspozycyjnych (PAD) (42 szt.)
- budowę stacji meteorologicznych (12 szt.)
- wsparcie techniczne systemu ratowniczo-gaśniczego na wypadek wystąpienia pożarów lasów, w tym:
- zakup samochodów patrolowo-gaśniczych (67 szt.)
Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów"
Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt
Kliknij, aby powiększyć:
Realizacja projektu przyczyniła się między innymi do:
- zwiększenia odporności lasów na klęski żywiołowe takie jak pożary, którymi zagrożenie wzrasta wraz z ocieplaniem się klimatu,
- podniesienia efektywności systemu wczesnego ostrzegania o pożarach w Lasach Państwowych,
- zwiększenia powierzchni leśnych objętych monitoringiem oraz skrócenia czasu wykrycia zagrożenia i reagowania
- ograniczenia zasięgu pożarów i negatywnych skutków z nimi związanych (np. zubożenie gleby, zniszczenie ekosystemu i zamieszkujących go organizmów, straty materialne),
- poprawy ochrony przeciwpożarowej na obszarach sąsiadujących z terenami administrowanymi przez LP, np. parków narodowych czy terenach zamieszkanych (wpływ na bezpieczeństwo mieszkańców i turystów),
- ograniczenia emisji CO₂ w wyniku zmniejszenia liczby oraz zasięgu pożarów.
Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 88 029 674,40 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 59 472 181,08 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 50 551 353,92 zł
Nadleśnictwo Włocławek uczestniczy w realizacji projektu Ochrony Przeciwpożarowej.
W ramach projektu zrealizowano:
- modernizację i rozwój systemów wczesnego ostrzegania i prognozowania zagrożeń;
- modernizację i doposażenie punktów alarmowo-dyspozycyjnych (PAD);
- zakup nowoczesnego sprzętu umożliwiającego lokalizację i wykrywanie pożarów;
- budowę i modernizację dostrzegalni przeciwpożarowych;
- zakup samochodów patrolowo-gaśniczych.
Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 515 179,92 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 400 099,17 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 340 084,29 zł
MAŁA RETENCJA NIZINNA
Nazwa projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych
Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne odraz monitoring środowiska
Okres realizacji: 2016-2023 r.
Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)
Cel projektu: wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych.
Cele uzupełniające:
• odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
• ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.
Podejmowane działania były ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.
W ramach projektu realizowane zostały inwestycje związane z:
• budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania zbiorników małej retencji, wraz z niezbędną infrastrukturą umożliwiającą czerpanie wody do celów przeciwpożarowych przez jednostki PSP;
• budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych;
• adaptacją istniejących systemów melioracyjnych do pełnienia funkcji retencyjnych z zachowaniem drożności cieku dla ryb;
• przeciwdziałaniem nadmiernej erozji wodnej – np. poprzez zabezpieczanie brzegów i stoków;
• przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów).
O oddziaływaniu obiektów retencyjnych decyduje nie ich wielkość, ale liczba urządzeń w zlewni, co przekłada się na ich efektywność na dużą skalę. Budowane były w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji z zastosowaniem materiałów naturalnych. Ponieważ obiekty te spełniają głównie funkcje ekologiczne – z założenia są przyjazne dla środowiska. Wszystkie projektowane budowle zostały dostosowane do lokalnych warunków przyrodniczo-krajobrazowych, w tym w taki sposób, aby umożliwić swobodne przemieszczanie się organizmów wodnych.
Podręcznik wdrażania projektu nizinnego i górskiego
Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych"
Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt
Kliknij, aby powiększyć:
Efekty
Za najistotniejszy, mierzalny efekt projektu uznano przede wszystkim retencjonowanie wody. Nie mniej ważny jest również wpływ małej retencji na ochronę przyrody: zbiorniki powstałe w ramach projektu nie tylko przyczyniają się do poprawy bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk leśnych, lecz także stały się ważną ostoją wodnej fauny i flory, służą jako wodopoje dla leśnych zwierząt i pełnią funkcje biofiltrów.
Osiągnięte wskaźniki:
- objętość retencjonowanej wody: 2 544 674,61 mln m³
- pojemność obiektów małej retencji: 3 985 194,74 mln m³
- liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 349 szt.
Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 246 495 660,08 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 191 222 163 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 162 538 838,55 zł
Nadleśnictwo Włocławek uczestniczy w realizacji projektu Małej Retencji Nizinnej
W ramach zostały zrealizowane inwestycje związane z:
- budową, rozbudową, modernizacją i poprawą funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych:
- Leśnictwo Kurowo, oddział 239h (gmina Baruchowo). Zastawka funkcjonuje na cieku wypływającym z Jeziora Grodno. położona jest na terenie rezerwatu przyrody "Grodno", którego celem ochrony jest zachowanie ze względów przyrodniczych, dydaktycznych i krajobrazowych, wielogatunkowych drzewostanów o cechach zbliżonych do naturalnych
Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 153 865,25 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 153 865,25 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 130 785,46 zł
- Leśnictwo Dąb oddział 65i (gmina Włocławek). Zastawka funkcjonuje na terenie rezerwatu przyrody "Gościąż", którego celem ochrony jest zachowanie unikatowych w skali kraju serii laminowanych osadów dennych. Osady tworzy głównie gytia siarczanowo-węglanowa z mikrolaminami sięgającymi 12 tysięcy lat wstecz . Została zbudowana na rzece Rudzie, przed jej wpływem do Jeziora Jazy.
Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 163 237,46 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 163 237,46 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 138 751,84 zł
- Leśnictwo Dąb oddział 68g (gmina Włocławek). Zastawka funkcjonuje również na terenie rezerwatu przyrody "Gościąż" . Została zbudowana na rzece Rudzie, pomiędzy Jeziorem Gościąż i Jeziorem Brzózka.
- Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 163 822,98 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 163 822,98 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 139 249,53 zł
Asset Publisher
Asset Publisher
Włocławska dolina wisły
Włocławska dolina wisły
Celem działania europejskiej sieci obszarów chronionych Natura 2000 jest powstrzymanie wymierania zagrożonych roślin i zwierząt oraz ochrona różnorodności biologicznej na terenie Europy. Do wdrożenia sieci zobowiązane są wszystkie kraje Wspólnoty.
Obszar Natura 2000
Kod obszaru:
PLH040039
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Obszar biogeograficzny:
kontynentalny
Powierzchnia:
436,83 ha
Status formalny:
Obszar zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej
Opis przyrodniczy:
Ostoja zlokalizowana jest w centralnej Polsce, na w Kotlinie Toruńskiej. Ostoja obejmuje około 30 km odcinek doliny Wisły między tamą we Włocławku, a miejscowością Nieszawa. Obszar obejmuje koryto rzeki Wisły oraz terasę zalewową wraz z otaczającym obszarem i z lokalnie występującymi stromymi stokami doliny. Typowe dla tego odcinka Wisły jest występowanie licznych łach piaszczystych i mulistych nanosów w korycie. Są one formowane wskutek procesu odkładania materiału erodowanego z dna rzeki poniżej tamy we Włocławku. W wyniku sezonowych zmian poziomu wody w rzece oraz w wyniku krótkoterminowych zmian poziomu wody wynikających z wymiany wody w elektrowni Włocławek, powstają lub zanikają odsłoniętych piaszczyste łachy. Na tym odcinku rzeki występują również starsze wyspy porośnięte przez zarośla wierzbowe lub wierzbowo-topolowe. Obecnie większość starych wysp jest połączona z brzegiem rzeki groblami. Funkcjonują one jako wyspy jedynie przy wysokich stanach wody. N terenie ostoi występują również liczne starorzecza. Okresowo zalewane tereny przybrzeżne porośnięte są mozaiką ziołorośli i muraw z grupami drzew i krzewów. Głównie są to młode wierzbowo-topolowe drzewostany oraz wierzbowe zarośla. W niższych położeniach w dolinie koło Włocławka znajdują się pozostałości wielogatunkowych łęgów cennych z europejskiego punktu widzenia. Na terasie powszechne są łąki i pastwiska. Rzadko natomiast spotykane są ciepłolubne murawy zwane murawami kserotermicznymi. O dużych wartościach przyrodniczych obszaru decyduje występowanie 11 rodzajów siedlisk, 58 gatunków zwierząt i 3 gatunki roślin cennych dla ochrony przyrody europejskiej. Największą powierzchnię spośród cennych siedlisk zajmują lasy łęgowe i nadrzeczne zarośla wierzbowe (13%) i zmiennowilgotne łąki (10%). W wodach Wisły żyje kilka rzadkich gatunków ryb m.in. kiełb białopłetwy, koza i minog rzeczny. Obszar jest ważnym miejscem z punktu widzenia ochrony ptaków. Stwierdzono tu 47 gatunków ptaków cennych dla ochrony przyrody w Europie m.in. bocian czarny, bielik, żuraw i derkacz. Obszar obejmuje część ekologicznego korytarze Wisły, który jest ważnym szlakiem migracji wielu gatunków roślin i zwierząt.
Dane zaktualizowano w 2011 r.
Opis turystyczny:
Większe miasta w okolicy ostoi to Ciechocinek i Włocławek. Do miejscowości tych można dojechać autobusami PKS lub pociągami. Jadąc do Ciechocinka trzeba wysiąść na stacji PKP w Aleksandrowie Kujawskim i przesiąść się na pociąg jadący do uzdrowiska Na nocleg można się zatrzymać w jednym z ośrodków wypoczynkowych, pensjonatów lub hoteli w Włocławku, Ciechocinku lub Toruniu. We Włocławku można przenocować również w schronisku młodzieżowym. W okolicy znajdują się gospodarstwa agroturystyczne m.in. w Kowalu, Gołaszewie, Wistce Szlacheckiej i Baruchowie. W Kłóbce koło Lubienia Kujawskiego warto odwiedzić Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny, w którym można zobaczyć jak wyglądała dawna, przeważnie drewniana zabudowa wsi, tradycyjne przedmioty i narzędzia związane z życiem i pracą mieszkańców tego regionu. Interesującym miejscem jest również stopień wodny na Wiśle we Włocławku, wybudowany w 1970 r. Na prawym brzegu rzeki stoi krzyż - pomnik poświęcony księdzu Jerzemu Popiełuszko. Warto również zobaczyć Ciechocinek. Znajdują się tu zabytkowe Tężnie, można pospacerować po Parku Zdrojowym, podziwiać piękne dywany kwiatowe (oraz inne kompozycje roślinne), odwiedzić zbudowaną pod koniec XIX wieku Pijalnię Wód Mineralnych. Z pobliskiej miejscowości Raciążek (2 km od Ciechocinka), z krawędzi Wysoczyzny Kujawskiej warto podziwiać piękny widok na pobliski Ciechocinek, Toruń i meandrującą w dali Wisłę. Znajdują się tu także godne uwagi ruiny zamku, dawniej rezydencji biskupów kujawskich oraz kościół z przełomu XVI/XVII wieku. Utworzony na Wiśle Zalew Włocławski jest jednym z największych sztucznych zbiorników w Polsce. Stanowi on dobre miejsce do uprawiania sportów wodnych. Można tu popływać na kajakach, rowerach wodnych, bądź na jachtach żaglowych. W okolicy wyznaczonych jest kilka szlaków pieszych i rowerowych m.in. z Włocławka do Płocka lub z Włocławka do Ciechocinka. Wielką atrakcją kulturalną przyciągającą turystów do Ciechocinka jest organizowany corocznie w lato Festiwal Piosenki i Kultury Romów. Poza tym w Ciechocinku można bliżej poznać kulturę tego regionu na Festiwalu Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej. We Włocławku w lutym można zobaczyć Korowód Grup Zapustnych ulicami Włocławka.
Zagrożenia:
Zagrożenia dotyczą możliwych zmian hydrologicznych warunków w dolinie: kontynuacja osuszania terasy, dalsze obwałowanie koryta rzeki. Oprócz tego: zmiany sposobu użytkowania rolniczego terenów w granicach obszaru prowadzące do eutrofizacji i przyspieszenia sukcesji, zalesianie fragmentów porośniętych cenną roślinnością, osuszanie i zasypywanie małych zbiorników i bagien, niewłaściwa gospodarka leśna, wzrost rekreacji, ekspansja gatunków roślin ocieniających kserotermy i zabudowa. Potencjalnym zagrożeniem jest też transport rzeczny w okresie lęgowym, powodujący konieczność podniesienia poziomu wody w Wiśle do stanu żeglowności, poprzez odpowiednie zrzuty masy wody ze Zbiornika Włocławskiego, uniemożliwiający wyprowadzenie lęgów ornitofauny gnieżdżącej się na piaszczystych łachach w korycie rzeki, jak np. rybitwa rzeczna. Nagłe zmiany reżimu hydrologicznego, zmieniające częstość, zakres i długość zalewów stanowią jedne z najważniejszych zagrożeń dla lęgowej awifauny preferującej tego typu siedliska. Jednocześnie okresowe zalewy wodami rzecznymi są niezbędne dla zachowania optymalnych warunków w ekosystemach umożliwiających rozwój rzadkich fitocenoz z zespołu łęgów wiązowo-jesionowych.
Uwaga: Dolina podlega działaniom z zakresu ochrony przeciwpowodziowej. Istniejące obiekty i urządzenia związane z ochroną przeciwpowodziową wymagają utrzymywania ich w należytym stanie technicznym. Prace z zakresu ochrony przeciwpowodziowej dotyczą różnych fragmentów doliny rzecznej. Przy ich wykonywaniu powinna zostać zachowana dbałość o utrzymanie dobrego stanu ekologicznego doliny i nie pogorszenie stanu zachowania siedlisk przyrodniczych i gatunków, których ochrona jest celem utworzenia obszaru Natura 2000.
Istniejące formy ochrony przyrody:
• Nizina Ciechocińska - rezerwat leśny
• Obszar Chronionego Krajobrazu Wydm Śródlądowych na płd. od Torunia - rezerwat leśny
• Kulin - rezerwat leśny
Ważne dla Europy typy siedlisk przyrodniczych
(z Zał. I Dyr. Siedliskowej), w tym siedliska priorytetowe(*):
• starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion
• murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-Festucion pallentis) *
• ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)
• niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)
• grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum)
• łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe) *
• łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum)
• ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti-petraeae) *
Ważne dla Europy gatunki zwierząt
(z Zał. II Dyr. Siedliskowej i z Zał. I Dyr. Ptasiej), w tym gatunki priorytetowe(*):
• bóbr europejski - ssak
• wydra - ssak
• kumak nizinny - płaz
• traszka grzebieniasta - płaz
• kiełb białopłetwy - ryba
• boleń - ryba
• koza - ryba
• nur czarnoszyi - ptak
• nur rdzawoszyi - ptak
• bąk - ptak
• czapla nadobna - ptak
• czapla biała - ptak
• bocian biały - ptak
• bocian czarny - ptak
• łabędź czarnodzioby (mały) - ptak
• łabędź krzykliwy - ptak
• bernikla białolica - ptak
• bielaczek - ptak
• trzmielojad - ptak
• kania czarna - ptak
• kania ruda - ptak
• bielik - ptak
• błotniak łąkowy - ptak
• błotniak stawowy - ptak
• błotniak zbożowy - ptak
• orlik krzykliwy - ptak
• rybołów - ptak
• drzemlik - ptak
• sokół wędrowny - ptak
• zielonka - ptak
• derkacz - ptak
• żuraw - ptak
• szablodziób - ptak
• siewka złota - ptak
• batalion - ptak
• szlamnik - ptak
• mewa mała - ptak
• mewa czarnogłowa - ptak
• rybitwa czubata - ptak
• rybitwa wielkodzioba - ptak
• rybitwa zwyczajna (rzeczna) - ptak
• rybitwa białoczelna - ptak
• rybitwa białowąsa - ptak
• rybitwa czarna - ptak
• zimorodek - ptak
• kraska - ptak
• dzięcioł czarny - ptak
• dzięcioł średni - ptak
• lerka - ptak
• świergotek polny - ptak
• jarzębatka - ptak
• gąsiorek - ptak
• ortolan - ptak
• kormoran mały - ptak
• krogulec krótkonogi - ptak
• różanka - ryba
Ważne dla Europy gatunki roślin
(z Zał. II Dyr. siedliskawej), w tym gatunki priorytetowe(*):
• leniec bezpodkwiatowy
• sasanka otwarta
• starodub łąkowy
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze:
- Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Bydgoszczy, tel.: (52) 518-18-01, fax.: (52) 518-18-02, sekretariat@rdos-bydgoszcz.pl, http://bydgoszcz.rdos.gov.pl
Informacja turystyczna:
- Biuro Kujawsko-Pomorskiej Organizacji Turystycznej, tel./fax.: (52) 376 70 19, biuro@k-pot.pl
- Biuro Promocji Miasta i Integracji Europejskiej we Włocławku
- oddział PTTK w Ciechocinku.
Jednostki administracyjne:
• Nieszawa (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Waganiec (aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Lubanie (włocławski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Włocławek (włocławski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Fabianki (włocławski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Bobrowniki (lipnowski, woj. kujawsko-pomorskie)
• Czernikowo (toruński, woj. kujawsko-pomorskie)
Źródła danych:
• SDF pobrany ze strony internetowej Klubu Przyrodników - SDF pobrany ze strony internetowej Klubu Przyrodników